---
alıntı ---
yaşlanan dünyanın hastalığı: demans
demans ülkemizde “bunama” kelimesi ile karşılık bulur. yaş ile belirgin ilişkisi vardır. beyin hücrelerinin tahribatı ve kaybına yol açan bir hastalığı olan kişilerde sık rastlanır. yeni bilgileri öğrenmek veya daha önce öğrenilmiş olan bilgiyi hatırlama becerisinde bozulma vardır ve bu durum hastanın günlük yaşamını etkileyecek boyuta ulaşmasının ön planda olması gereken hastalık veya bozukluktur şeklinde tanımlanabilir.
demansın en kapsamlı tanımı şöyledir: demans, erişkin santral sinir sisteminin hasarlanması sonucu, bilinç bulanıklığı olmaksızın, birden fazla bilişsel alanın bozulması, bununla ilintili olarak günlük yaşam aktivitelerinin eski düzeyinde sürdürülememesine neden olan, doğal seyri açısından kalıcı, sıklıkla da ilerleyici bir klinik tablodur.
beyin hücrelerinin kaybedilmesi doğal bir süreçtir, ancak demansa neden olan hastalıkta bu olay çok daha hızlı bir şekilde seyreder ve hastanın beyninin normal çalışmamasına neden olur. demans, kişinin işlevselliğinin yavaş ve ilerleyen bir şekilde ve genellikle tekrar düzelmesi mümkün olmayan bozulmasına yol açar. bu tahribatı kişinin hafızasını, dikkat ve konsantrasyon, konuşma, düşünme gibi zihinsel fonksiyonlarını etkiler ve doğal olarak davranışlarına yansır. demans vakalarının küçük bir bölümü tedavi edilebilir ya da geri dönüşümlüdür, ancak vakaların büyük bir çoğunluğunda tedavi imkanı pek yoktur. bazı hallerde, hastanın durumu iyileşebilir ya da belli bir süre için dengede kalabilir. pek çoğu demanstan ziyade, zatürre gibi komplikasyonlardan kaybedilir. eğer demans ne kadar daha ileri yaşlarda ortaya çıkarsa, etkileri daha az şiddetli olur.
alzheimer hastalığı ve demans
alzheimer hastalığı tüm demans vakalarının yarısından fazlasını oluşturmaktadır. ikinci sırada, beyni besleyen kan miktarının azalmasına neden olan büyük veya çok sayıda küçük inmeler sonucunda gelişen vasküler (damarsal) demans bulunur. bu inmeler sonucunda kişinin düşünme, sağduyu, hatırlama ve iletişim kurma gibi yetilerinde sorunlar ortaya çıkar. ayrıca daha az sıklıkla görülen başka demans tipleri de vardır.
alzheimer hastalığının yaş ile önemli bir ilişkisi söz konusu olduğunu söylemek gerekir. şöyle ki 85 yaşının üstündeki nüfusun yaklaşık yarısı alzheimer hastalığı riski ile karşı karşıyadır denilebilir. ileri yaş nüfusu arttıkça, toplumda alzheimer hastalığına yakalanan insan sayısı da artmaktadır.
türkiye alzheimer derneği’nin desteği ile istanbul tıp fakültesi nöroloji bilim dalı olarak yürütülen çalışmada istanbul’un kadıköy bölgesinde 70 yaş üzerindeki 1.000 civarında insandan 100’ünde alzheimer hastalığı teşhis edildi. diğer bir deyişle, 70 yaş üzerinde hastalığın karşılaşılma sıklığı yaklaşık yüzde 10 olarak bulunmuştur. bu rakam da dünyadaki diğer araştırmalarda çıkan oranlarla benzerlik göstermektedir. eğer bu oran türkiye’nin nüfus yapısına uygulanırsa türkiye’de yaklaşık 400 bin civarı alzheimer hastası olduğu ortaya çıkmaktadır. bu sayının giderek artması beklenmektedir çünkü ülkemiz insanları da giderek daha uzun yaşamaya, nüfusumuz göreceli olarak yaşlanmaya başlamıştır.
gelişmiş ülkelerde yaşam beklentisi yaklaşık 90 yaş civarında olduğu için problemi en yoğun ölçüde bu ülkeler yaşamaktadır. bugün dünyada 20–25 milyon civarında alzheimer hastası olduğu düşünülmektedir. halen abd’de 65 yaşın üstündeki sekiz kişiden, 80 yaşından büyüklerde ise her iki kişiden biri alzheimer (ah) hastasıdır. her 71 saniyede bir kişi abd’de alzheimer tanısı almaktadır. 2050’de abd’de hasta sayısının 13,5 milyonu bulacağı tahmin edilmektedir. kalp hastalıkları ve kanserden sonra sağlık harcamasında üçüncü sırada olup senelik maliyeti tahmini 172 milyar dolardır. bu maliyete muayene, ilaç, hastane ve bakımevi masrafları ile tıbbı olmayan masraflar da dahildir. eğer kesin bir tedavisi bulunmazsa demans major halk sağlığı problemi olmaya devam edecektir.
---
alıntı ---