21873
diziliş*, sistem ile çokça karıştırılan futbol terimi. elbette tamamen futbola ait bir terim değil. ama bir futbol terimi(u: ne dedim ben? çat!).
4-4-2, 4-2-3-1, 4-3-3, 3-5-2, 3-4-3 diye pek çok farklı varyasyona sahiptir dizilişler. tek başına sistemi tanımlamak için yetersiz kalsa da hem sistemin önemli bir parçasıdır hem de sistem hakkında kimi zaman fikir veren bir kavramdır. bir futbol takımının dizilişi size sistemi ve taktik planları hakkında ipuçları verebilir.
elbette her dizilişin farklı bir uygulaması olsa da temel olarak dizilişleri ikiye ayırmak mümkün:
1) dörtlü defans
2) üçlü defans
her zaman bu kadar basit olmasa da temelinde dizilişler, defans kurgularının yapısına göre şekillenir. çünkü herkesin dilinde olduğu gibi "defans hücumdan başlar" ancak "hücum da defanstan başlar". bu nedenle dizilişleri kabaca yukarıdaki 2 şekilde değerlendirmek mümkün. elbette orta sahalarının, beklerinin, kanat oyuncularının ve santraforlarının dizilişleri de defansif kurguyu etkiliyor. ancak hem konuyu karmaşıklaştırmamak, hem uzatmamak, hem de diğer değişkenleri farklı başlıklarda ele almak adına bu şekilde bir sınırlama yapmak daha makul şu an.
dün gece oturup orta sahalar ile ilgili bir yazı yazmıştım. başat 6 ligin geçen sezonu ilk 4 sırada bitiren takımlarının orta sahalarını incelemiştim. şimdi aynı şekilde bu takımların sezonu ağırlıklı olarak hangi dizilişle oynadıklarına bakmaya çalışacağım. yukarıda bahsettiğim gibi konuyu daha az karmaşıklaştırmak adına bu takımların dizilişlerini defansif kurguları üzerinden incelemeye çalışacağım. çünkü defansif kurgusu birbirine benzeyen dizilişler, bazı farklılıklar dışında, temelde alan paylaşımı konusunda birbirlerine benzer özellikler göstermektedir.
önceki yazıma benzer şekilde yine aşağıdaki liglerin ilk 4 sıra takımlarının dizilişlerini veri olarak alacağım:
ingiltere
ispanya
italya
fransa
almanya
hollanda
yine diziliş verileri olarak transfermarkt'ı kullanıyorum. şimdi sırasıyla bakalım kim ne oynamış geçen sezon boyunca.
ingiltere:
manchester city: 4'lü defans oynamışlar. diziliş tercihleri ezici ağırlıkta 4-3-3 olmuş. 1-2 maç 3'lü defans denemişler.
liverpool: 4'lü defans oynamışlar. hiç değiştirmemişler. neredeyse hep 4-3-3 kullanmışlar.
chelsea: 4'lü defans oynamışlar. 4-3-3'ü neredeyse hiç değiştirmemişler.
tottenham: kimi zaman 4'lü, kimi zaman 3'lü defans oynamışlar. ama 4'lü defansı daha ağırlıklı olarak kullanmışlar.
ispanya:
barcelona: 4'lü defans oynamışlar. 4-3-3 kullanmışlar.
atletico madrid: 4'lü defans oynamışlar. ezici şekilde 4-4-2 oynamışlar.
real madrid: 4'lü defans kullanmışlar. 4-3-3 oynamışlar.
valencia: 4'lü defans kullanmışlar. 4-4-2 tercih etmişler.
italya:
juventus: bir kaç maç 3'lü'yü deneseler de ezici ağırlıkla 4'lü defans oynamışlar. çoğunlukla da 4-3-3 kullanmışlar.
napoli: 4'lü defans kullanmışlar. 4-4-2'nin çeşitli varyasyonlarını kullanmışlar.
atalanta: bütün sezon boyunca 3'lü defans kullanmışlar. 3-5-2-, 3-4-3 gibi dizilişlerin varyasyonlarını tecih etmişler.
inter milan: çoğunla 4'lü defans ve 4-2-3-1 dizilişini tercih etmişler.
fransa:
psg: bazen 3'lü denemeleri olsa da çoğunlukla 4'lü defansı tercih etmişler. pek çok farklı diziliş alternatifi kullanmışlar.
lille: 4'lü defans ve 4-2-3-1'den hiç vazgeçmemişler.
lyon: az sayıda 3'lü defans denemesinin yanında büyük oranda 4'lü defans kullanmışlar. 4-3-3 ve 4-2-3-1 ağırlıkla kullandıkları diziliş olmuş.
saint-etienne: 3'lü denemeleri olsa da çoğunlukla 4'lü oynamışlar. 4-2-3-1 ağırlıklı tercihleri olmuş.
almanya:
bayern: 4'lü defans kullanmışlar. 4-3-3- ve 4-2-3-1 gibi dizilişler kullanmışlar.
dortmund: 4'lü defans ve 4-2-3-1'den vazgeçmemişler.
leipzig: nadiren 3'lü defans denemeleri yapsalar da ağırlıkla 4'lü defans ve 4-4-2 kullanmışlar.
leverkusen: yine 3'lü denemeleri olsa da ağırlıkla 4'lü defans ve 4-3-3 ile 4-2-3-1 dizilişlerini tercih etmişler.
hollanda:
ajax: 4'lü savunma ve 4-3-3'ten hiç vazgeçmemişler.
psv: 4'lü savunma ve 4-3-3'ten hiç vazgeçmemişler.
feyenoord: 4'lü savunma ve 4-3-3'ten hiç vazgeçmemişler.
az alkmaar: 4'lü savunma ve 4-3-3'ten hiç vazgeçmemişler.
yine 6 ligden 4'er takımın defansif kurgularını ve kabaca diziliş tercihlerini incelemeye çalıştım. elde ettiğim verilerden ortaya çıkan sonuçları şu şekilde sıralayabilirim:
1) söz konusu 24 takımdan sadece 1 tanesi* düzenli şekilde 3'lü savunma tercih etmiş. geri kalanlardan tottenham, psg ve saint-etienne bazı maçlarda 3'lü savunma denemiş olsada çoğunlukla 4'lü savunmayı kullanmışlar. geri kalan 20 takım ise ezici ağırlıkla 4'lü savunma kullanmış. ancak 4'lü savunmanın 24 takımdan 23'ü tarafından düzenli olarak kullanıldığını yani %95,8 gibi yoğun bir yüzdeyle tercih edildiği söylenebilir.
2) 4'lü savunma kullanan 23 takımın 12 tanesi yani %52,2'si 4-3-3 dizilişini tercih etmekteyken geri kalan 11 tanesi yani %47,8'i 4-4-2 ya da 4-2-3-1 dizilişlerini tercih etmiş. 23 takımdan 4 tanesi yani %17,3'ü ise 4-4-2'yi ana diziliş olarak tercih etmiş.
bu bağlamda bakıldığında dünya futbolunun 4'lü savunmayı, ezici şekilde (%95,8), tercih ettiğini görmekteyiz. elbette bu "dünya 4'lü savunma oynuyor" demek değil. ama elimizdeki verilerin ciddi bir argüman ortaya koymak için oldukça kuvvetli olduklarını söylemek yanlış olmayacaktır diye düşünüyorum.
4-4-2, 4-2-3-1, 4-3-3, 3-5-2, 3-4-3 diye pek çok farklı varyasyona sahiptir dizilişler. tek başına sistemi tanımlamak için yetersiz kalsa da hem sistemin önemli bir parçasıdır hem de sistem hakkında kimi zaman fikir veren bir kavramdır. bir futbol takımının dizilişi size sistemi ve taktik planları hakkında ipuçları verebilir.
elbette her dizilişin farklı bir uygulaması olsa da temel olarak dizilişleri ikiye ayırmak mümkün:
1) dörtlü defans
2) üçlü defans
her zaman bu kadar basit olmasa da temelinde dizilişler, defans kurgularının yapısına göre şekillenir. çünkü herkesin dilinde olduğu gibi "defans hücumdan başlar" ancak "hücum da defanstan başlar". bu nedenle dizilişleri kabaca yukarıdaki 2 şekilde değerlendirmek mümkün. elbette orta sahalarının, beklerinin, kanat oyuncularının ve santraforlarının dizilişleri de defansif kurguyu etkiliyor. ancak hem konuyu karmaşıklaştırmamak, hem uzatmamak, hem de diğer değişkenleri farklı başlıklarda ele almak adına bu şekilde bir sınırlama yapmak daha makul şu an.
dün gece oturup orta sahalar ile ilgili bir yazı yazmıştım. başat 6 ligin geçen sezonu ilk 4 sırada bitiren takımlarının orta sahalarını incelemiştim. şimdi aynı şekilde bu takımların sezonu ağırlıklı olarak hangi dizilişle oynadıklarına bakmaya çalışacağım. yukarıda bahsettiğim gibi konuyu daha az karmaşıklaştırmak adına bu takımların dizilişlerini defansif kurguları üzerinden incelemeye çalışacağım. çünkü defansif kurgusu birbirine benzeyen dizilişler, bazı farklılıklar dışında, temelde alan paylaşımı konusunda birbirlerine benzer özellikler göstermektedir.
önceki yazıma benzer şekilde yine aşağıdaki liglerin ilk 4 sıra takımlarının dizilişlerini veri olarak alacağım:
ingiltere
ispanya
italya
fransa
almanya
hollanda
yine diziliş verileri olarak transfermarkt'ı kullanıyorum. şimdi sırasıyla bakalım kim ne oynamış geçen sezon boyunca.
ingiltere:
manchester city: 4'lü defans oynamışlar. diziliş tercihleri ezici ağırlıkta 4-3-3 olmuş. 1-2 maç 3'lü defans denemişler.
liverpool: 4'lü defans oynamışlar. hiç değiştirmemişler. neredeyse hep 4-3-3 kullanmışlar.
chelsea: 4'lü defans oynamışlar. 4-3-3'ü neredeyse hiç değiştirmemişler.
tottenham: kimi zaman 4'lü, kimi zaman 3'lü defans oynamışlar. ama 4'lü defansı daha ağırlıklı olarak kullanmışlar.
ispanya:
barcelona: 4'lü defans oynamışlar. 4-3-3 kullanmışlar.
atletico madrid: 4'lü defans oynamışlar. ezici şekilde 4-4-2 oynamışlar.
real madrid: 4'lü defans kullanmışlar. 4-3-3 oynamışlar.
valencia: 4'lü defans kullanmışlar. 4-4-2 tercih etmişler.
italya:
juventus: bir kaç maç 3'lü'yü deneseler de ezici ağırlıkla 4'lü defans oynamışlar. çoğunlukla da 4-3-3 kullanmışlar.
napoli: 4'lü defans kullanmışlar. 4-4-2'nin çeşitli varyasyonlarını kullanmışlar.
atalanta: bütün sezon boyunca 3'lü defans kullanmışlar. 3-5-2-, 3-4-3 gibi dizilişlerin varyasyonlarını tecih etmişler.
inter milan: çoğunla 4'lü defans ve 4-2-3-1 dizilişini tercih etmişler.
fransa:
psg: bazen 3'lü denemeleri olsa da çoğunlukla 4'lü defansı tercih etmişler. pek çok farklı diziliş alternatifi kullanmışlar.
lille: 4'lü defans ve 4-2-3-1'den hiç vazgeçmemişler.
lyon: az sayıda 3'lü defans denemesinin yanında büyük oranda 4'lü defans kullanmışlar. 4-3-3 ve 4-2-3-1 ağırlıkla kullandıkları diziliş olmuş.
saint-etienne: 3'lü denemeleri olsa da çoğunlukla 4'lü oynamışlar. 4-2-3-1 ağırlıklı tercihleri olmuş.
almanya:
bayern: 4'lü defans kullanmışlar. 4-3-3- ve 4-2-3-1 gibi dizilişler kullanmışlar.
dortmund: 4'lü defans ve 4-2-3-1'den vazgeçmemişler.
leipzig: nadiren 3'lü defans denemeleri yapsalar da ağırlıkla 4'lü defans ve 4-4-2 kullanmışlar.
leverkusen: yine 3'lü denemeleri olsa da ağırlıkla 4'lü defans ve 4-3-3 ile 4-2-3-1 dizilişlerini tercih etmişler.
hollanda:
ajax: 4'lü savunma ve 4-3-3'ten hiç vazgeçmemişler.
psv: 4'lü savunma ve 4-3-3'ten hiç vazgeçmemişler.
feyenoord: 4'lü savunma ve 4-3-3'ten hiç vazgeçmemişler.
az alkmaar: 4'lü savunma ve 4-3-3'ten hiç vazgeçmemişler.
yine 6 ligden 4'er takımın defansif kurgularını ve kabaca diziliş tercihlerini incelemeye çalıştım. elde ettiğim verilerden ortaya çıkan sonuçları şu şekilde sıralayabilirim:
1) söz konusu 24 takımdan sadece 1 tanesi* düzenli şekilde 3'lü savunma tercih etmiş. geri kalanlardan tottenham, psg ve saint-etienne bazı maçlarda 3'lü savunma denemiş olsada çoğunlukla 4'lü savunmayı kullanmışlar. geri kalan 20 takım ise ezici ağırlıkla 4'lü savunma kullanmış. ancak 4'lü savunmanın 24 takımdan 23'ü tarafından düzenli olarak kullanıldığını yani %95,8 gibi yoğun bir yüzdeyle tercih edildiği söylenebilir.
2) 4'lü savunma kullanan 23 takımın 12 tanesi yani %52,2'si 4-3-3 dizilişini tercih etmekteyken geri kalan 11 tanesi yani %47,8'i 4-4-2 ya da 4-2-3-1 dizilişlerini tercih etmiş. 23 takımdan 4 tanesi yani %17,3'ü ise 4-4-2'yi ana diziliş olarak tercih etmiş.
bu bağlamda bakıldığında dünya futbolunun 4'lü savunmayı, ezici şekilde (%95,8), tercih ettiğini görmekteyiz. elbette bu "dünya 4'lü savunma oynuyor" demek değil. ama elimizdeki verilerin ciddi bir argüman ortaya koymak için oldukça kuvvetli olduklarını söylemek yanlış olmayacaktır diye düşünüyorum.
