118
jeofizik muhendisligi okumus biri olarak, korkutmus olmak istemesem de belirtmekte fayda buluyorum; ki ufak depremler buyuk depremin enerjisini bosaltmaz. aksine buyuk depremin tetiklenmesine yardimci olur.
fay dedigimiz sey zaten kırık/çatlak demek. ve depremler, tektonik plakalarda olusan bu catlaklardan dolayi, o tektonik plakanin yerini bulmak, yani kendi zeminine oturmak icin hareketlenmesiyle olusuyor.
fizikten de bildiginiz gibi, iki turlu enerji var. potansiyel ve kinetik enerji. tektonik plakalarin buyuklugu muazzam seviyede oldugu icin, sahip olduklari potansiyel enerji de muazzam seviyede oluyor. ve ufak depremler, bu muazzam seviyedeki potansiyel enerjiyi tetikleyen cok onemli faktorler.
ufak depremleri su sekilde degerlendirin. koca bir sehir buyuklugunde tektonik plakanin altindaki ufak catlak ve kiriklar, o tektonik plakanin altinda bosluklar olusturuyor ve bu bosluklari doldurmak, kendi zeminine oturmak icin, ana fayin oldugu taraftan harekete geciyor ve potansiyel enerji kinetik enerjiye donuserek enerji bosalimina yoneliyor.
velhasil, panik havasi olusmasin; ama cok dikkatli olunmasinda fayda var.
edit: tektonik plakalarin hareketleri 3'e ayrilir. öncü deprem, ana deprem, artçı deprem. yukarida belirttigim gibi, ana depremin enerjisi, öncü (ufak ama sık sık) depremlerin olusturdugu kinetik enerji ile tetiklenir ve ana deprem meydana gelir. sonrasi da ise, buyuk bir kirilmayla yerine oturan tektonik plaka, artçı (ufak ama sık sık) depremlerle tam olarak yerini bulmaya calisir.
soru geldi editi: depremin buyuklugunun, yikici etkiye sahip olup olmadigi konusunda cok farkli etmenler var. ama genel kani; 7.0'dan kucuk depremlerin yikici etkiye sahip olmadigi yonunde.
0-4.9 kucuk buyuklukte deprem
5-6.9 orta buyuk
7.0> buyuk deprem
depremin olusturdugu sismik dalganin frekansina gore, 4.5 buyuklugundeki bir deprem de yikici etkiye sahip olabilir pek tabii.
frekans dedigimiz sey cok ibnelik barindiran bir mevzu.
mesela köprulerde askeri gecit torenlerine filan izin verilmez. cunku askerler rap rap, ayni ayakla ayni tempoda yururler. bu aynilik, ayni frekansta ufak da olsa sismik dalgalar olusturur demek.
ve olusturduklari bu sismik dalganin frekansi, koprunun yapisinda baz alinan frekans araliginda bir noktaya denk gelirse, sivilasma noktasi denilen frekanstir bu, 1000 tane askerin rap rap yurumesiyle olusturdugu sismik dalga bile kopruyu yikmaya yeterli olur.
fay dedigimiz sey zaten kırık/çatlak demek. ve depremler, tektonik plakalarda olusan bu catlaklardan dolayi, o tektonik plakanin yerini bulmak, yani kendi zeminine oturmak icin hareketlenmesiyle olusuyor.
fizikten de bildiginiz gibi, iki turlu enerji var. potansiyel ve kinetik enerji. tektonik plakalarin buyuklugu muazzam seviyede oldugu icin, sahip olduklari potansiyel enerji de muazzam seviyede oluyor. ve ufak depremler, bu muazzam seviyedeki potansiyel enerjiyi tetikleyen cok onemli faktorler.
ufak depremleri su sekilde degerlendirin. koca bir sehir buyuklugunde tektonik plakanin altindaki ufak catlak ve kiriklar, o tektonik plakanin altinda bosluklar olusturuyor ve bu bosluklari doldurmak, kendi zeminine oturmak icin, ana fayin oldugu taraftan harekete geciyor ve potansiyel enerji kinetik enerjiye donuserek enerji bosalimina yoneliyor.
velhasil, panik havasi olusmasin; ama cok dikkatli olunmasinda fayda var.
edit: tektonik plakalarin hareketleri 3'e ayrilir. öncü deprem, ana deprem, artçı deprem. yukarida belirttigim gibi, ana depremin enerjisi, öncü (ufak ama sık sık) depremlerin olusturdugu kinetik enerji ile tetiklenir ve ana deprem meydana gelir. sonrasi da ise, buyuk bir kirilmayla yerine oturan tektonik plaka, artçı (ufak ama sık sık) depremlerle tam olarak yerini bulmaya calisir.
soru geldi editi: depremin buyuklugunun, yikici etkiye sahip olup olmadigi konusunda cok farkli etmenler var. ama genel kani; 7.0'dan kucuk depremlerin yikici etkiye sahip olmadigi yonunde.
0-4.9 kucuk buyuklukte deprem
5-6.9 orta buyuk
7.0> buyuk deprem
depremin olusturdugu sismik dalganin frekansina gore, 4.5 buyuklugundeki bir deprem de yikici etkiye sahip olabilir pek tabii.
frekans dedigimiz sey cok ibnelik barindiran bir mevzu.
mesela köprulerde askeri gecit torenlerine filan izin verilmez. cunku askerler rap rap, ayni ayakla ayni tempoda yururler. bu aynilik, ayni frekansta ufak da olsa sismik dalgalar olusturur demek.
ve olusturduklari bu sismik dalganin frekansi, koprunun yapisinda baz alinan frekans araliginda bir noktaya denk gelirse, sivilasma noktasi denilen frekanstir bu, 1000 tane askerin rap rap yurumesiyle olusturdugu sismik dalga bile kopruyu yikmaya yeterli olur.
