• 43
    10. yıl nutku

    rus harbi... trablusgarp... balkan savaşları... galiçya... sarıkamış... hicaz... yemen... çanakkale...

    onlarca yıldır savaşan bir halk düşünün. yedi düvelle harp etmiş, yüzlerce yıllık ata yadigarı topraklarını kaybetmiş, vatanım dediği anayurdu düşman askerlerinin çizmeleri altında kalmış.

    son büyük bağımsızlık savaşı, işte bu zor şartlar altında, yorgun ve bitkin düşmüş halkın kendinde bulduğu son takatle muvaffakiyete ulaşmış, türkiye cumhuriyeti böyle zor bir sürecin sonunda kurulmuştu.

    iç ve dış düşmanlar mağlup edildikten sonra, uygar devletler seviyesine ulaşmak ve güçlü bir ulus devletin inşası için siyasi, sosyal, kültürel, ekonomik ve hukuki birçok devrim gerçekleştiren genç türkiye cumhuriyeti, 10. yılı kutlamaları için büyük bir tören düzenleme kararı aldı. böylelikle cumhuriyetin nasıl büyük bir atılım yaptığı dosta düşmana gösterilecekti. bütün dünyadan delegasyonlar, gazeteciler, kameramanlar ve yabancı devletlerin büyük elçileri 10. yıl törenine davet edildi.

    törene sscb'yi temsilen meclis başkanı vorosilof gelmiş ve beraberinde kutlamaları filme alması için sinemacı sergey yutkeviç'i getirmişti.

    sergey yutkeviç http://2.bp.blogspot.com/...0%B2%D0%B8%D1%87.jpg

    elbette ki töreni filme alması için çağırılan tek sinemacı o değildi. yutkeviç'ten başka ingiliz, fransız, alman ve daha pek çok batılı meslektaşı da törende hazır bulunacaktı.

    29 ekim sabahı, törenin düzenleneceği hipodrom'da coşkulu bir kalabalık vardı. devlet protokolü ve davetliler yerini almıştı. bundan sonrasını sergey yutkeviç'in kendisinden dinleyelim.

    "bilirsiniz, biz ruslar biraz kabayız. kameralarımız, kablolarımız da öyle. mikrofonlarımız da... komplekse kapılıyorum diğerlerini görünce. kameralarımızı kemal paşa'nın konuşacağı protokol tribününün karşısına kuruyoruz. yan yana. sonra makineye bağlı o parmak kalınlığındaki kordonu kürsüye çekiyorum. mikrofonu bağlıyorum kürsünün üstüne. öbür kameramanlar gülerek, biraz da küçümseyerek bakıyorlar bana. gerçekten acınacak haldeyim. ezildikçe eziliyorum."

    üç farklı açıdan üç kamerayla kayıt alacak olan sergey yutkeviç, alet ve edevatlarının eski ve kaba olması sebebiyle batılı meslektaşlarının alaycı bakışlarını üzerinde hissetse de işini yapmaya devam etti. çok geçmeden gazi'nin dolma tekerlekli, üstü açık makam arabası göründü. bu anları yutkeviç'ten dinlemeye devam edelim.

    "vizöre gözümü dayayıp basıyorum deklanşöre. kamera çalışıyor. araba bize doğru yaklaşıyor. gözüm vizörde, hiçbir şeyi kaçırmamaya çalışıyorum. atatürk bütün güzelliğiyle önümüze doğru geliyor. araba önümüzden geçerken, birden çevremde bağrışmalar, koşuşturmalar duyuyorum. ne olduğunu öğrenmek için meraktan ölüyorum. fakat gözümü vizörden ayıramıyorum. atatürk otomobilden inip ağır ağır merdivenlerden tribüne çıkıyor. ben kamerayla takip ediyorum onu. sonra kürsünün önünde durup o hıncahınç dolu hipodromdaki kalabalığı selamlıyor. hipodrom alkıştan yıkılacak gibi."

    http://3.bp.blogspot.com/...+y%C4%B1l+nutku+.jpg

    atatürk 10. yıl söylevine başlayınca, kamerayı kürsüye doğru sabitleyip gözünü vizörden ayırın yutkeviç, biraz önce neler olduğunun farkına vardı. gazi'nin arabası bütün kabloların üzerinden geçmiş, batılıların son teknoloji ama ince kabloları ezilip çalışmaz hale gelirken bir tek rusların eski ama kalın kablosu sağlam kalmıştı.

    http://2.bp.blogspot.com/...t%C3%BCrk+araba+.jpg
    http://4.bp.blogspot.com/...l+kutlamas%C4%B1.jpg

    "müthiş bir şaşkınlık yaşıyorum. benimle birlikte çekim yapan tüm kameraların kordonlarının, üstünden atatürk'ün otomobili geçince, parçalanmış olduklarını görüyorum. ve size bir şey diyeyim mi, bizim rus kabalığı ilk kez işe yarıyor o gün. o bizim parmak kalınlığındaki kordonlar parçalanmıyor. meslektaşlarım adına üzülmüyorum. ama kendi adıma çok seviniyorum. çünkü, 'yutkeviç,' diyorum, 'bu görüntüleri dünyada filme alan tek kişi sensin.' 10. yıl filmini çekmiş olan tek kişi olmaktan onur duyuyorum."

    sergey yutkeviç'in kamerasından atatürk'ün 10. yıl nutku
    https://www.youtube.com/watch?v=g0lMDKAWaQg

    bundan bir yıl sonra "türkiye'nin kalbi ankara" isimli belgesel tamamlandı. bu belgeselde sovyet delegasyonunun vapurla izmir ve istanbul'a gelişleri, başkent ankara'nın görüntüleri ve 10. yıl kutlamaları yer alıyordu. sergey yutkeviç, filmin bir kopyasını atatürk'e armağan olarak gönderdi.

    komünizm propagandası iddiasıyla bi dönem sansüre uğrayan film, aslında türkiye cumhuriyetinin kalkınması üzerine kurulmuş ve cumhuriyeti öven bir propaganda filmiydi.

    "türkiye'nin kalbi ankara" belgeseli: http://bugraderci.blogspot.com.tr/...in-kalbi-ankara.html
App Store'dan indirin Google Play'den alın