174
(bkz: #2863369)
son gelişmelerle birlikte, sezonun ilk 4 yarışı olan, avustralya, bahreyn, vietnam ve çin grand prix'leri ertelenmiş oldu. bu kararlar oldukça geç alındı, çünkü formula 1'i diğer sporlardan ayıran kısım, her bir yarışı 400 milyon kişinin izlemesi ve olağanüstü lojistik operasyonlar. bir futbol veya basketbol fikstürünü haftada 2 maç şeklinde sıkıştırabilirsiniz, ama bazı durumlarda arka arkaya iki haftada iki yarış yapmak bile imkansız olabiliyor, hele mevcut takvim yoğunluğunda.
ertelenen bu dört yarışın sadece yarışı yapabilmek için ödediği ücretler toplamı bile 200 milyon $ civarında. bir o kadar da yayın geliri (veya en azından yayıncıların geliri) kaybı yaşanacak. üçüncü kalemimiz olan sponsor tarafı da kaybolacak gelirlerden. benim kabataslak tahminim, yaklaşık 500-600 m $ arası bir değer kaybolup gidiyor. kıyas olması açısından, en düşük bütçeye sahip olan williams'ın bile bütçesi 132m $ civarında. ve bu maliyetin önemli bir kısmı maaşlar + zaten büyük oranda harcanmış olan araç geliştirme, motor gibi kalemlerden oluştuğu için direkt olarak haneye eksi olarak yazıyor. bu yüzden, zaten limitte olan takım sayısı bir anda tehlikeye düşecek. williams'a ek olarak, haas takımı da çekilme kararını sorguladığı dönemde. racing point de yine yatırımcı bazlı bir takım, ancak sahibin oğlu takımda yarıştığı için zarar görmeyecektir. red bull, toro rosso ve alfa romeo büyük sponsorlar tarafından desteklendiği için yine iyi durumdalar. mclaren en köklü takımlarından biri olduğu ve yol otomobilleri de ürettiği için etkilenmeyecektir. ferrari, mercedes ve renault'dan biri ayrılırsa da kimse kalmamış demektir.
tüm bu finansal ve lojistik konular göz önüne alındığında, takvimi öyle ya da böyle en fazla yarış sayısıyla kapatmak gibi bir hedef söz konusu. sezonun kalanı için en iyi ve en kötü senaryo tahminlerimi aşağıdaki gibi.
en kötü senaryoda, tüm dünyada bir aşı bulunmadan, veya etkileri kontrol altına alınmadan sezon hiçbir şekilde başlayamaz. zira en güvenli ülkeye bile gitseniz, bir takım çalışanında virüs varsa bütün padoğa yayılıyor. ki bu haftasonu olanlar da bu şekilde fitillendi. böyle bir durumda bütün sezon çöpe gitme ihtimaliyle karşı karşıya. böyle bir durumda, her yarışa ayrı ayrı bakıp sadece katılabilen takımlarla düzenlemek ve şampiyona puanı vermemek ihtimal dahilinde. ayrıca haftasonları farklı formatlar denenerek (mesela 2 yarış gibi, veya sıralama yarışı gibi) gelir maksimizasyonu yapılabilir.
daha orta halli bir senaryoda, takvimin 8. yarışı olması planlanan azerbaycan grand prix'siyle sezon haziran'da başlayabilir. bu senaryoda muhtemelen birkaç yarış yaz arasına ve aralık ayına sıkıştırılmaya çalışılacak. art arda yapılmaya daha müsait olan avrupa yarışları mı, yoksa finansal etkileri minimize etmek için çok para veren asya ve ortadoğu yarışları mı tercih edilir o da başka bir konu.
en iyi senaryoda ise, bütün takımların mayıs ayına kadar virüsü kontrol altına alabilmesi ve bütün çalışanlarını izole etmesi koşuluyla, başka bir yarış iptal etmeden sezonun hollanda'da başlaması ihtimali. böyle bir durumda 22 yerine 18 yarış yapılabilecek ve takvim aşağıdaki hale bürünüyor:
1 dutch grand prix 03-may
2 spanish grand prix 10-may
3 monaco grand prix 24-may
4 azerbaijan grand prix 07-jun
5 canadian grand prix 14-jun
6 french grand prix 28-jun
7 austrian grand prix 05-jul
8 british grand prix 19-jul
9 hungarian grand prix 02-aug
10 belgian grand prix 30-aug
11 italian grand prix 06-sep
12 singapore grand prix 20-sep
13 russian grand prix 27-sep
14 japanese grand prix 11-oct
15 united states grand prix 25-oct
16 mexico city grand prix 01-nov
17 brazilian grand prix 15-nov
18 abu dhabi grand prix 29-nov
burada yapılamayan 4 yarıştan bazılarının sıkışabileceği bazı boşluklar mevcut.
çin: fazla iyimser olsa da, normalde 19 nisan'da yapılması planlanan çin yarışının planlandığı gibi yapılma ihtimali var bence. zira orada işler kontrol altına alınmış durumda (kaynak: https://www.worldometers.info/...rus/country/china/). ancak risk alınmaz ise, çin'in aralık ayına sıkıştırılması mevsim şartlarından dolayı mümkün olmayabilir. belki bir ihtimal, japonya ve rusya yarışlarının arasında ekim ayında yapılabilir.
vietnam: yine çin'e benzer şekilde, japonya ve rusya arası bir seçenek olabilir. ekstradan, aralık ayında hava sıcak olduğu için sezon sonuna da bırakılabilir. en kötü ihtimal, bu sene takvime girecekleri için anlaşmalarının bitiş tarihi bir yıl ötelenir.
bahreyn: en kolayı burası. sezon 29 kasım'da abu dabi'de sona eriyor, önceki veya sonraki hafta kolayca yapılabilir. zaten yazın buraya gidemezsiniz. muhtemelen ertelenen 4 yarış arasında en çok para ödeyen ülke de bahreyn'dir. o yüzden iyi ve orta senaryoda kurtarılması en garanti yer bence burası.
avustralya: burası karmaşık. yaz arasında yine kış şartlarına bürünen bir mevsimi var malum, ancak ılıman seviyede. başka bir ihtimal, bahreyn ve abu dabi grand prix'lerinin ardından aralık ortasında sezonun kapanış yarışı olarak yapılma ihtimali. sezon çok uzayacağı için sezon sonundaki lastik testleri iptal edilip sonraki sezon başındaki testler uzatılabilir.
bonus: lojistik kolaylık sağlayabilecek ekstra pistler takvime dahil olabilir. mesela italya'da virüs patlamadan önce, çin yarışı'nın yerine san marino aday olmuştu. bu açıdan aday olabilecek yerlerden birisi almanya. başka bir seçenek de, japonya veya abd'de art arda iki farklı şehirde iki farklı yarış yapılması.
nihayetinde, en iyi senaryoda 4 yarıştan 2'si kurtarılabilir ve 600 milyon dolarlık kaybın yarısı telafi edilmiş olur. kalan 300 milyon dolar da, takımlar, sponsorlar ve izleyiciler arasında bölüşülmek durumunda kalacak. bu durumda alınacak önlemlerden biri, geliştirme maaliyetlerini düşürmek olabilir. bu da ya bu seneki geliştirme maliyetlerine yansır, ya da büyük kural değişikliklerinin yapılacağı 2021 planları bir yıl ertelenebilir.
formula 1 böyle bir spor işte.
edit: avustralya yarışı diğerlerinden farklı olarak iptal edilmiş, ertelenmemiş. gerekçe olarak cadde pisti olduğu için tutup tekrar inşa etmenin yaratacağı lojistik ve finansal sorunlar. bu durumda burası kesin gitti gibi görünüyor.
son gelişmelerle birlikte, sezonun ilk 4 yarışı olan, avustralya, bahreyn, vietnam ve çin grand prix'leri ertelenmiş oldu. bu kararlar oldukça geç alındı, çünkü formula 1'i diğer sporlardan ayıran kısım, her bir yarışı 400 milyon kişinin izlemesi ve olağanüstü lojistik operasyonlar. bir futbol veya basketbol fikstürünü haftada 2 maç şeklinde sıkıştırabilirsiniz, ama bazı durumlarda arka arkaya iki haftada iki yarış yapmak bile imkansız olabiliyor, hele mevcut takvim yoğunluğunda.
ertelenen bu dört yarışın sadece yarışı yapabilmek için ödediği ücretler toplamı bile 200 milyon $ civarında. bir o kadar da yayın geliri (veya en azından yayıncıların geliri) kaybı yaşanacak. üçüncü kalemimiz olan sponsor tarafı da kaybolacak gelirlerden. benim kabataslak tahminim, yaklaşık 500-600 m $ arası bir değer kaybolup gidiyor. kıyas olması açısından, en düşük bütçeye sahip olan williams'ın bile bütçesi 132m $ civarında. ve bu maliyetin önemli bir kısmı maaşlar + zaten büyük oranda harcanmış olan araç geliştirme, motor gibi kalemlerden oluştuğu için direkt olarak haneye eksi olarak yazıyor. bu yüzden, zaten limitte olan takım sayısı bir anda tehlikeye düşecek. williams'a ek olarak, haas takımı da çekilme kararını sorguladığı dönemde. racing point de yine yatırımcı bazlı bir takım, ancak sahibin oğlu takımda yarıştığı için zarar görmeyecektir. red bull, toro rosso ve alfa romeo büyük sponsorlar tarafından desteklendiği için yine iyi durumdalar. mclaren en köklü takımlarından biri olduğu ve yol otomobilleri de ürettiği için etkilenmeyecektir. ferrari, mercedes ve renault'dan biri ayrılırsa da kimse kalmamış demektir.
tüm bu finansal ve lojistik konular göz önüne alındığında, takvimi öyle ya da böyle en fazla yarış sayısıyla kapatmak gibi bir hedef söz konusu. sezonun kalanı için en iyi ve en kötü senaryo tahminlerimi aşağıdaki gibi.
en kötü senaryoda, tüm dünyada bir aşı bulunmadan, veya etkileri kontrol altına alınmadan sezon hiçbir şekilde başlayamaz. zira en güvenli ülkeye bile gitseniz, bir takım çalışanında virüs varsa bütün padoğa yayılıyor. ki bu haftasonu olanlar da bu şekilde fitillendi. böyle bir durumda bütün sezon çöpe gitme ihtimaliyle karşı karşıya. böyle bir durumda, her yarışa ayrı ayrı bakıp sadece katılabilen takımlarla düzenlemek ve şampiyona puanı vermemek ihtimal dahilinde. ayrıca haftasonları farklı formatlar denenerek (mesela 2 yarış gibi, veya sıralama yarışı gibi) gelir maksimizasyonu yapılabilir.
daha orta halli bir senaryoda, takvimin 8. yarışı olması planlanan azerbaycan grand prix'siyle sezon haziran'da başlayabilir. bu senaryoda muhtemelen birkaç yarış yaz arasına ve aralık ayına sıkıştırılmaya çalışılacak. art arda yapılmaya daha müsait olan avrupa yarışları mı, yoksa finansal etkileri minimize etmek için çok para veren asya ve ortadoğu yarışları mı tercih edilir o da başka bir konu.
en iyi senaryoda ise, bütün takımların mayıs ayına kadar virüsü kontrol altına alabilmesi ve bütün çalışanlarını izole etmesi koşuluyla, başka bir yarış iptal etmeden sezonun hollanda'da başlaması ihtimali. böyle bir durumda 22 yerine 18 yarış yapılabilecek ve takvim aşağıdaki hale bürünüyor:
1 dutch grand prix 03-may
2 spanish grand prix 10-may
3 monaco grand prix 24-may
4 azerbaijan grand prix 07-jun
5 canadian grand prix 14-jun
6 french grand prix 28-jun
7 austrian grand prix 05-jul
8 british grand prix 19-jul
9 hungarian grand prix 02-aug
10 belgian grand prix 30-aug
11 italian grand prix 06-sep
12 singapore grand prix 20-sep
13 russian grand prix 27-sep
14 japanese grand prix 11-oct
15 united states grand prix 25-oct
16 mexico city grand prix 01-nov
17 brazilian grand prix 15-nov
18 abu dhabi grand prix 29-nov
burada yapılamayan 4 yarıştan bazılarının sıkışabileceği bazı boşluklar mevcut.
çin: fazla iyimser olsa da, normalde 19 nisan'da yapılması planlanan çin yarışının planlandığı gibi yapılma ihtimali var bence. zira orada işler kontrol altına alınmış durumda (kaynak: https://www.worldometers.info/...rus/country/china/). ancak risk alınmaz ise, çin'in aralık ayına sıkıştırılması mevsim şartlarından dolayı mümkün olmayabilir. belki bir ihtimal, japonya ve rusya yarışlarının arasında ekim ayında yapılabilir.
vietnam: yine çin'e benzer şekilde, japonya ve rusya arası bir seçenek olabilir. ekstradan, aralık ayında hava sıcak olduğu için sezon sonuna da bırakılabilir. en kötü ihtimal, bu sene takvime girecekleri için anlaşmalarının bitiş tarihi bir yıl ötelenir.
bahreyn: en kolayı burası. sezon 29 kasım'da abu dabi'de sona eriyor, önceki veya sonraki hafta kolayca yapılabilir. zaten yazın buraya gidemezsiniz. muhtemelen ertelenen 4 yarış arasında en çok para ödeyen ülke de bahreyn'dir. o yüzden iyi ve orta senaryoda kurtarılması en garanti yer bence burası.
avustralya: burası karmaşık. yaz arasında yine kış şartlarına bürünen bir mevsimi var malum, ancak ılıman seviyede. başka bir ihtimal, bahreyn ve abu dabi grand prix'lerinin ardından aralık ortasında sezonun kapanış yarışı olarak yapılma ihtimali. sezon çok uzayacağı için sezon sonundaki lastik testleri iptal edilip sonraki sezon başındaki testler uzatılabilir.
bonus: lojistik kolaylık sağlayabilecek ekstra pistler takvime dahil olabilir. mesela italya'da virüs patlamadan önce, çin yarışı'nın yerine san marino aday olmuştu. bu açıdan aday olabilecek yerlerden birisi almanya. başka bir seçenek de, japonya veya abd'de art arda iki farklı şehirde iki farklı yarış yapılması.
nihayetinde, en iyi senaryoda 4 yarıştan 2'si kurtarılabilir ve 600 milyon dolarlık kaybın yarısı telafi edilmiş olur. kalan 300 milyon dolar da, takımlar, sponsorlar ve izleyiciler arasında bölüşülmek durumunda kalacak. bu durumda alınacak önlemlerden biri, geliştirme maaliyetlerini düşürmek olabilir. bu da ya bu seneki geliştirme maliyetlerine yansır, ya da büyük kural değişikliklerinin yapılacağı 2021 planları bir yıl ertelenebilir.
formula 1 böyle bir spor işte.
edit: avustralya yarışı diğerlerinden farklı olarak iptal edilmiş, ertelenmemiş. gerekçe olarak cadde pisti olduğu için tutup tekrar inşa etmenin yaratacağı lojistik ve finansal sorunlar. bu durumda burası kesin gitti gibi görünüyor.
