241
su aralar tekrar eskilere sardim. sonucta yaslandikca alginiz degisiyor, o degisimle birlikte filmlerden aldiginiz tat da degisiyor. bu aksam "notorious" ve "sommaren med monika" filmlerini izledim, bir iki yorumuna baktigimda benimkinden cok farkli seyler gordugum icin bir iki kelam etmek istedim.
-spoiler-
oncelikle feministlerin hosuna gitmedigi bir filmmis bunu ogrendim. sebebi ise harry ve monika'nin benzer seyleri atlatmasinin ardindan nasil olurda harry olgun bir gence donusurken monika tabiri caizse biatch kalir. iddia edilen, filmde 'kadin kismisinin' zaten yollu oldugu alt metni ciktigi. isin asil biraz daha farkli.
monika 17 yasinda, hollywood filmleri izleyip luks ve yarini dusunmeyen romantizm ile ilgili hayaller kuruyor. 4-5 kardesi var, kucuck evde ayyas babasi ve yaramaz kardesleriyle buyumus. aslinda monika birey olarak hissetmek isterken o hollywood romantizmine yansitiyor bu istegini. birbirine karistiriyor kisacasi. veya bunu tersten yazalim daha dogru olur. monika'nin ihtiyaci olan birey olabilmek fakat bunun farkinda degil ve evlilik hayalleriyle icinde bulundugu durumdan kurtulup "happily ever after" yasamak istiyor. monika kismen nevrotik biri. modern dunyada herkes icin nevrotik diyebiliriz ancak 1953 yilinda nevrotik biri daha keskin hatlariyla ayrilabiliyor. monika filmin basinda da bencil biri. harry'yi kendisi tavlayip elinde oynatmaya basliyor. bunu yaparken asik oldugu icin degil, kafasinda kurdugu mustakbel gelecege harry uydugu icin yapiyor. en temel bencillik.
harry is ailenin tek cocugu. annesi 8 yasinda olmus, babasiyla fazla icli disla olamamis. yalnizlik yasayan bir cocuk. bu bakimdan monika'nin tam tersi. evlilik gibi bir hayale sahip degil, birey olmaya ihtiyaci yok cunku ne kadar akli bir karis havada olsa da sorumluluk almasi gerektigi yerde -aptalca da olsa- bir sekilde harekete gecebiliyor.
aralarindaki en temel farklar harry uzlasmaciyken monika inatci, en onemlisi harry kendisiyle ilgili kararlari alabilecek ve bunun arkasinda durabilecek biriyken monika verdigi kararlarin hareketini yapmadan once buna birinin dahil olup yaptigin seyin bahanesi gibi olmasini istiyor. ilk evden ayrilirken babasini kiskirtip bir anda evden cekip gitmesi gibi. filmin sonunda asil en onemlisini yapiyor bunu da sona saklayalim.
filme adini veren yazi yasadiklarinda baslarina gelenler ve ustune monika'nin hamile kalmasi harry'de icgudusel olarak yavrusunu koruma durtulerini harekete geciriyor. monika ise icinde bulundugu kopuk balonda ne kadar kalirsam o kadar kardir diye dusunuyor. harry'nin ilk tepkisi artik adam gibi is bulmaliyim oluyor. monika ise yiyecek calip biraz daha kalalim derdinde.
evlenip cocuk dogdugunda harry coktan bir iste calismaya baslamis ustune muhendis olabilmek icin aksam okuluna gitmektedir. daha once bununla ilgili hayalleri olmayan harry bunu sadece monika ve cocuk icin yapmak ister. monika ise tek konustugu yeni bir monta ihtiyaci oldugu.
filmin sonunda monika harry'yi aldattiginda bile harry'yi suclamaya devam eder. hem cocuklugunu, hem gencligini yasayamamis monika bebekle birlikte iyice korkuya kapilir (muhtemelen) bu nedenle harry'ye gencligimi yasamak, gezip eglenmek istiyorum diyerek saldirir. monika birey olmayi basaramamistir. hayatta kendini konumlandiramadigi icin gunluk hazlarin tek ihtiyaci oldugunu dusunur. demistik ya bencil bir karakter diye.
simdi de final bahanesine gelelim. harry kendisine "nasil oyle bir salakla yatabilirsin" dediginde cevap olarak ona asik oldum der. bunu kustahca soyler ve sonra durur. harry hicbir tepki vermeden oylece bir kac saniye durur sonra monika yuz ifadesini degistirir korkmus gibi gorunur ve can alici sozleri soyler: lutfen bana vurma, lutfen bana vurma. muhtemelen kendisine asla el kaldirmayacak harry'ye kendisine vurmasi icin yalvarmak gibidir bu sahne. harry vurunca once aglar gibi olur, sonra harry ozur diler gibi yaklastiginda susarak yataktan kalkar, ayni babasinda yaptigi gibi. baska odada ustunu degistirip harry'nin hayatindan tamamen cikar.
-spoiler bitti-
monika degil de melike olabilirmis gibi geliyor kizin ismi. 1953 yilinda 17 yasinda bir isvecli kizin yaptiklarini 60 yil sonra 30 yasinda turk kizlari yapabiliyor. bunun bireysel aydinlanmayla da ilgisi var diyebiliriz sanirim. turkiye olarak birey olabilmenin onemini kavrayamadik. bu da bambaska ve cok uzun bir yazinin konusu, yeterince uzattik bitirelim.
4.duvari ilk yikan, sinemada cok onemli bir degisime onayak olmus, ilk gencligi cok guzel anlatan bir saheser izlemek istiyorsaniz sommaren med monika'yi izleyin efendim, ingmar bargman iftiharla sunar.
-spoiler-
oncelikle feministlerin hosuna gitmedigi bir filmmis bunu ogrendim. sebebi ise harry ve monika'nin benzer seyleri atlatmasinin ardindan nasil olurda harry olgun bir gence donusurken monika tabiri caizse biatch kalir. iddia edilen, filmde 'kadin kismisinin' zaten yollu oldugu alt metni ciktigi. isin asil biraz daha farkli.
monika 17 yasinda, hollywood filmleri izleyip luks ve yarini dusunmeyen romantizm ile ilgili hayaller kuruyor. 4-5 kardesi var, kucuck evde ayyas babasi ve yaramaz kardesleriyle buyumus. aslinda monika birey olarak hissetmek isterken o hollywood romantizmine yansitiyor bu istegini. birbirine karistiriyor kisacasi. veya bunu tersten yazalim daha dogru olur. monika'nin ihtiyaci olan birey olabilmek fakat bunun farkinda degil ve evlilik hayalleriyle icinde bulundugu durumdan kurtulup "happily ever after" yasamak istiyor. monika kismen nevrotik biri. modern dunyada herkes icin nevrotik diyebiliriz ancak 1953 yilinda nevrotik biri daha keskin hatlariyla ayrilabiliyor. monika filmin basinda da bencil biri. harry'yi kendisi tavlayip elinde oynatmaya basliyor. bunu yaparken asik oldugu icin degil, kafasinda kurdugu mustakbel gelecege harry uydugu icin yapiyor. en temel bencillik.
harry is ailenin tek cocugu. annesi 8 yasinda olmus, babasiyla fazla icli disla olamamis. yalnizlik yasayan bir cocuk. bu bakimdan monika'nin tam tersi. evlilik gibi bir hayale sahip degil, birey olmaya ihtiyaci yok cunku ne kadar akli bir karis havada olsa da sorumluluk almasi gerektigi yerde -aptalca da olsa- bir sekilde harekete gecebiliyor.
aralarindaki en temel farklar harry uzlasmaciyken monika inatci, en onemlisi harry kendisiyle ilgili kararlari alabilecek ve bunun arkasinda durabilecek biriyken monika verdigi kararlarin hareketini yapmadan once buna birinin dahil olup yaptigin seyin bahanesi gibi olmasini istiyor. ilk evden ayrilirken babasini kiskirtip bir anda evden cekip gitmesi gibi. filmin sonunda asil en onemlisini yapiyor bunu da sona saklayalim.
filme adini veren yazi yasadiklarinda baslarina gelenler ve ustune monika'nin hamile kalmasi harry'de icgudusel olarak yavrusunu koruma durtulerini harekete geciriyor. monika ise icinde bulundugu kopuk balonda ne kadar kalirsam o kadar kardir diye dusunuyor. harry'nin ilk tepkisi artik adam gibi is bulmaliyim oluyor. monika ise yiyecek calip biraz daha kalalim derdinde.
evlenip cocuk dogdugunda harry coktan bir iste calismaya baslamis ustune muhendis olabilmek icin aksam okuluna gitmektedir. daha once bununla ilgili hayalleri olmayan harry bunu sadece monika ve cocuk icin yapmak ister. monika ise tek konustugu yeni bir monta ihtiyaci oldugu.
filmin sonunda monika harry'yi aldattiginda bile harry'yi suclamaya devam eder. hem cocuklugunu, hem gencligini yasayamamis monika bebekle birlikte iyice korkuya kapilir (muhtemelen) bu nedenle harry'ye gencligimi yasamak, gezip eglenmek istiyorum diyerek saldirir. monika birey olmayi basaramamistir. hayatta kendini konumlandiramadigi icin gunluk hazlarin tek ihtiyaci oldugunu dusunur. demistik ya bencil bir karakter diye.
simdi de final bahanesine gelelim. harry kendisine "nasil oyle bir salakla yatabilirsin" dediginde cevap olarak ona asik oldum der. bunu kustahca soyler ve sonra durur. harry hicbir tepki vermeden oylece bir kac saniye durur sonra monika yuz ifadesini degistirir korkmus gibi gorunur ve can alici sozleri soyler: lutfen bana vurma, lutfen bana vurma. muhtemelen kendisine asla el kaldirmayacak harry'ye kendisine vurmasi icin yalvarmak gibidir bu sahne. harry vurunca once aglar gibi olur, sonra harry ozur diler gibi yaklastiginda susarak yataktan kalkar, ayni babasinda yaptigi gibi. baska odada ustunu degistirip harry'nin hayatindan tamamen cikar.
-spoiler bitti-
monika degil de melike olabilirmis gibi geliyor kizin ismi. 1953 yilinda 17 yasinda bir isvecli kizin yaptiklarini 60 yil sonra 30 yasinda turk kizlari yapabiliyor. bunun bireysel aydinlanmayla da ilgisi var diyebiliriz sanirim. turkiye olarak birey olabilmenin onemini kavrayamadik. bu da bambaska ve cok uzun bir yazinin konusu, yeterince uzattik bitirelim.
4.duvari ilk yikan, sinemada cok onemli bir degisime onayak olmus, ilk gencligi cok guzel anlatan bir saheser izlemek istiyorsaniz sommaren med monika'yi izleyin efendim, ingmar bargman iftiharla sunar.
