ön not: böyle bir pankartın galatasaray tribünlerince asılacağını zannetmiyorum. karşı çıkan arkadaşlar rahat olabilirler. tribünlerimize hakim fikir de kendilerininkinden farklı olmayacaktır.
gelelim nova roma'ya:
dediğim gibi bence böyle bir pankart hiç olmayacak, zaten hiç olmadı ki. yine de kuracağımız tarih bilinci yüksek bir taraftar grubu tarafından desteklenen galatasaray konulu paralel evrenimizde bu konuyu inceleyebiliriz,
öncelikle yapacağımız pankartta "nuovo roma" değil "nova roma" yazmalıydı. bunun nedeni henüz roma'nın batı-roma diye ayrışmasından yaklaşık 70 yıl önce i. konstantin -allah'ın gavuruna büyük konstantin diyecek değilim!- adlı roma imparatoru'nun o zamanki ismiyle byzantion'u roma imparatorluğu'nda başkent seçtiğinde roma'nın resmi dilinin italyanca değil latince olmasıdır.
yine de bu madde biraz isteğe bağlı. "roma devrinde miyiz ulan, eğleniyoruz şurada!" diye bana bağırıp "nuovo roma"yı seçebilirsiniz. bir harf için birbirimizi mi kıralım?
neyse, şu an devletimizin resmen "istanbul" dediği şehrin geçmişteki isimlerine şöyle bir göz atalım:
---
alıntı --- vikipedi
istanbul'a çağlar boyunca değişik adlar verilmiştir. bu kent adları, kent tarihinin farklı dönemleriyle ilişkilidir. bu adlar tarihsel sırayla, byzantion, augusta antonina, nova roma, konstantinopolis, kostantiniyye, islambol ve istanbul'dur. bunun dışında tarihte moğollar çakduryan, polonlar kanatorya, çekler aylana, macarlar vizenduvar olarak adlandırmışlardır.
---
alıntı --- vikipedi
bugün tarih ilmi sayesinde biz biliyoruz ki istanbul'da i.ö. 300.000 yılına gidinceye kadar insan toplulukları yaşam sürmüş. bu kısım bizi ilgilendirmediğinden biraz hızlı geçiyorum. detaylı bilgi için yarımburgaz mağarası yazıp neolitik'te bile yaşanılan kentimize bakabilirsiniz.
byzantionistanbul'un bilinen ilk adı. dorlar buraya megara'dan gelip bir koloni kuruyorlar. kolonicilerin başı olan ve megara kralı nisos'un oğlu olan kral byzas'ın adı da kendi kurduğu bu şehre veriliyor. sonradan romalılar "bizim bu işi mitolojiye bağlamamız lazım." mantığıyla bizim vikipedi'ye "atmasyondur" uyarısı yapılmadan geçmiş şu saçma hikayeyi uyduruyorlar:
---
alıntı ---
hikâyeye göre byzas'ın anneannesi io nehirler tanrısı inahos'un kızıdır. tanrıların kralı olan zeus bu güzel kızı görünce ona âşık olur ve eşi hera'dan gizlice onunla birlikte olmaya başlar. zeus, bir gün io ile karısı hera'ya yakalanmak üzereyken kendini bir buluta, io'yu ise bir ineğe çevirir. aldanmayan hera, ineği hediye olarak eşinden ister. onu zeus'tan uzak tutmak adına argos panoptis adlı canavarın gözetimine bırakır. ancak zeus, hermes'i yollayıp argos'u öldürtür. bunun üzerine hera, ineğe dönüşmüş io'yu sürekli rahatsız etmesi için ona bir sinek musallat eder. sinekten kurtulmak için var gücüyle koşan io boğaza geldiğinde kendini boğazın sularına bırakır ve bu engeli yüzerek geçer. kıyıya çıktığı yerde keroessa adında bir kız çocuğu doğurur ve bu kız büyüdüğünde denizler tanrısı poseidon ile evlenerek byzas'ı doğurur.
---
alıntı ---
sonuçta isim latinceleştirilerek
* byzantium -bildiğin bizans- oluyor.
augusta antoninakonumuzla yine alakası yok. gel zaman git zaman her yer roma imparatorluğu'nun olunca septimius severus denen imparator, oğlu antonius şerefine şehrin adını değiştiriyor. kıssadan hisse: ne babalar var lan!
nova romasonradan osmanlı'nın da severek kullanacağı konstantiniyye isminin geldiği konstantin amca daha önce de belirttiğim üzere şehri başkent yapıyor ve adını "nova roma" koyuyor. bu isim tutmuyor, imparator amca ölünce de başkente konsantinopolis denmeye başlıyor.
konstantinopolskonstantin'in şehri. basit mantık. bu arada roma yıkıldı, doğu roma oldu.
kostantiniyyearapça şehir yapma eki gibi bir şey olan "iyye" eklenerek konstantin'in şehri aynen muhafaza edilmek suretiyle ii. mehmed'den -koskoca fatih'e ii. mehmed dedim, gururluyum- atatürk dönemine kadar şaşmadan kullanılıyor. osmanlı imparatorluğu'nun başkenti.
islambolevliya çelebi denen yalancının birkaç kez kullandığı, dindar tayfanın bağıldığı, stinpoli kökenli bir isim. ciddiye alındığı bir dönem yok.
istanbul28 mart 1930'dan itibaren kullanılan isim.
sonuç olarak fatih şehrin adının "istanbul" olması için savaşmıyor, bu nedenle akan kan da yok. zaten dönemin osmanlı askerleri ulvî amaca sahiplerse bile bu amaç dinî olabilir; milliyetçi değil. istanbul'un alınma nedeniyse türlüğü her yere yaymak değil, büyük bir komutan olan fatih'in italya seferi tamamlanamadığından bilemeyeceğimiz büyük bir planının parçası olabilir. tabi sultan mehmed'in kendine "sezar" ya da "kayzer" ünvanını alması, kendini doğu roma imparatoru ilan etmesi şehrin alınışının ekonomi dışında derin diplomatik ve siyasi nedenlerden ileri geldiğini de ortaya koyuyor.
