türk futbol kulüplerinin kuruluş yılları

• 1

  türkiye'de futbolun "camia" kültürüne dönüşmesi sonucu "kulüpleşme" - "vakıflaşma" hareketleri gerçekleşmiştir. kulüp bazında sporu başlatan ilk camia 1903 kuruluş yılıyla beşiktaş jimnastik kulübü olmakla birlikte, bu kulüpte futbol şubesi 1911 yılında faaliyete geçmiştir. bu nedenle türkiye sınırları içerisinde futbol şubesini açan ve faaliyete geçiren ilk spor kulübü, galatasaray lisesi öğrencilerinin mücadele ettiği galatasaray futbol kulübüdür.
  
  futbol takımlarının federe biçimde toplanması, profesyonel ligin kuruluşu olan 1959 yılından sonra gerçekleşmiş olup, pek çok köklü ve günümüze ulaşmış futbol kulübünün 1960-1970 yılları arasında kurulduğu görülmektedir;
  
  beşiktaş 1903 - *
  galatasaray - 1905
  fenerbahçe - 1907
  vefaspor - 1908
  beykozspor - 1908
  üsküdar anadolu - 1908
  ankaragücü - 1910
  küçükçekmece - 1911
  karşıyaka - 1912
  altay - 1914
  kasımpaşa - 1921
  altınordu - 1923
  gençlerbirliği - 1923
  göztepe - 1925 *
  mersin idman yurdu - 1925
  çaykur rizespor - 1953
  adanaspor - 1954
  bursaspor - 1963
  boluspor - 1965
  eskişehirspor- 1965
  manisaspor - 1965
  samsunspor - 1965
  kayserispor - 1966
  kocaelispor - 1966
  antalyaspor - 1966
  denizlispor - 1966
  trabzonspor - 1967 *
  giresunspor- 1967
  elazığspor - 1967
  orduspor - 1967
  sivasspor - 1967
  gaziantepspor - 1969
  kardemir karabükspor - 1969
  ankaraspor - 1978
  konyaspor - 1981
• 2

  (bkz: ulan biz ne yazacağız)*
• 3

  (bkz: türk futbol kulüplerinin kuruluş yılları/@caki101)
  
  kucuk bir duzeltme, besiktas jimnastik kulubunun asil kurulus tarihi 1909'dur. hatta yanilmiyorsam 50'li yillara kadar formalarinda kurulus yillari 1909 diye yaziyor olmasi lazim. 1903 yilinda kurulan takimin adi bereketiko jimnastik kulubu. onlarin da kuruldugu yer besiktas oldugu icin kurulusundan yillar sonra -her zamanki ezikliklikleriyle- besiktas kulubu basvuru yapip bereketiko'nun kendilerinin onculu oldugunu iddia edip kurulus tarihini 1903'e cekmistir. halbuki ne kurucularindan ne de sporcularindan hicbiri ortak degildir. ayni zamanda bereketiko suan fitness center dedigimiz yerlerin aynisidir. jimnastik = gym'dir o zamanlar, spor olan jimnastik degildir.
  
  ayni seyi fenerbahce de yapmaya calisip blackstockings'i onculu diye gostermeye calisip kurulus tarihini 1899 yapmaya calismis olsa da pek ciddiye alinmamistir. blackstockings ile fenerbahce'nin 2 adet ortak ozelligi vardir sadece, biri, ikisinin de kadikoy'de kurulmus olmasi, digeri de blackstockings'te futbolcu listesindeki bir futbolcunun (husnu bey olmasi lazim) fenerbahce'de de forma giymesi. ancak ayni kisi fenerbahce'den once galatasaray'da gorev almistir zaten.
  
  ***futbolcu listesi dedim cunku blackstockings'in yaptigi tek mac bile yoktur. blackstockings her ne kadar kurulmayi kafaya koysa da, faaliyette bulunmamis bir kulubun varligini gercek kabul etmek bana biraz zorlama geliyor.
• 4

  1890 yilinda izmir'de kurulan orfeas ulkemizin futbol oynayan ilk yerli kulubudur. daha sonra bu takimin içinden apollon ve gymnasio (sonraki ve bugunku adi panionios) cikmistir. orfeas daha ziyade bir kultur kulubu oldugu icin, ilk spor kulubu olarak degerlendirilebilir mi emin degilim. bu bakimdan yine izmir'de onun icinden cikan ve 1891 tarihinde kurulan apollon'u saymak belki de daha dogru olacaktir. kurulusunda baspsikopos hrisostomos ve isadami samios'un buyuk payi vardir. apollon'un o yillarda 6 bin oturma kapasiteli ve adi apollo olan bir stadi oldugunu da belirtelim. yani bayaa bayaa kulup var onumuzde.
  
  1894 yilinda yine izmir'de ingiliz gençleri tarafindan kurulan bournabat football and rugby club'i (bornova futbol ve rugby kulubu) da anmadan geçmeyelim. bu yillarda izmir'de spor oylesine gelismisti ki, modern olimpiyat oyunlarina benzer iki organizasyon olan apollonion oyunlari ve panionion oyunlari ayni anda duzenlenir, oyunlara yurtdisindan pek çok sporcu katilirdi. izmir spor kulupleri ilk kez 1897'de baskent istanbul'a gitmis ve istanbul karmalariyla yaptiklari tum maçlari kazanmisti. her iki takimda da hicbir musluman oyuncu bulunmamaktaydi.
  
  neyse konu boka sardi. sozun ozu turkiye'nin en eski kulubu haliyle besiktas degildir. en eski futbol kulubu de galatasaray degildir.
  
  not: bugun turkiye sinirlari icinde bulunmadigi için selanik'te kurulan kulupleri yazmadim. yoksa osmanlilar'da ilk futbol oynanan yer selanik'tir. sonra izmir, sonra istanbul gelir.
• 5

  fethiyespor 1933