1
jeet kune do (durduran yumruğun yolu) bedeni daha ziyade saldırarak müdafaa etme felsefesidir. 1967 yılında ilk bruce lee tarafından bu ifade kullanılmıştır ve aynı zamanda felsefi tasarımı kamuoyu bilgisine sunulmuştur. dünyadaki en yeni ve en etkili dövüş sanatıdır.
bruce lee, "jeet kune do"yu tanımlamak için şu ifadeyi kullanmıştır: "basitçe; jeet kune do; basitleştirmektir."
bruce lee bu ismin sistemi tam olarak ifade edemediğini düşünerek bundan hep sıkıntı duyduğunu belirtmiştir.
sistemin ana unsuru gereksiz tüm hareketlerden vazgeçmek, sadelik, bedenin tümünü (komple) kullanmaktır. temel amacı en kısa zamanda dövüşü durdurmak, rakibini engellemek, sonuç almaktır. bu sanat bruce lee tarafından bilinen bazı savunma sanatlarının bir birleşimidir. örnek olarak bazı önemli bacak ve adım hareketleri eskrim sisteminden bruce lee tarafından alınmıştır. tayland boksu, jiu jutsu, wing chun, kenpo, tekvando vs. m.ali clay'ın esnek gard ve dansından etkilenmiştir. bruce lee gerekli gördüğü teknik, taktik ve egzersizlerini jkd felsefesiyle pratize etmiştir. bruce lee "jeet kune do"yu kitabı (tao of jeet kune do), verdiği özel dersler ve seminerlerle asistanları vasıtasıyla pekçok ülkeye aktarmıştır. bruce lee ünlü kişilere de dersler vermiştir.james coburn, steve mcqueen ve chuck norris kareem abdul-jabbar bunlardan bazılarıdır.
bruce lee şöyle der: "...jeet kune do şekilsizliği tercih eder, böylece tüm şekilleri alabilir ve jeet kune do’nun stili olmadığından bütün stillere uyabilir. sonuç olarak jeet kune do tüm yolları kullanır ve hiç birine bağlı değildir ve bunun gibi sonuca yardım eden bütün teknik ve imkanları kullanır..."
yüksel yılmaz kendi sistemi olan kulelkavido'nun temelini oluşturan jeet kune do felsefesini anlattığı kitabında, jkd'de çok önemli olan "atağın 5 yolu" nu şöyle açıklar:
"jeet kune do'nun beş temel stratejisi usta dövüşçüleri bile şaşırtarak tuzağa düşürebilecek kadar orijinal, tehlikeli ve yanıltıcıdır. üstelik bu taktikler başarabilmek için ustalığı gerektirmeyecek kadar basittirler. bu taktiklerde zihinsel boşluk bedensel yeterlilikten daha ön plandadır. zira zihin boşlukta olduğu zaman bedenin yeterliliği işe yarar.
1. single direct attack: tek bir hareketi (atağı) direkt olarak patlayıcı (blasting) bir şekilde hızla uygular, hasmı gardında yakalarsak bu stratejiyi gerçekleştirmiş oluruz. hareketi belli etmeden-bruce lee'nin ifadesiyle, ‘telgraf çekmeden’ çıkabilmek için olabildiğinizce ani ve hızlı olmalısınız. bu tek hareket ikinci bir hareketi gerektirmemeli, bunun için ise hassas bir noktayı hedeflemelidir. bu stratejide ‘olmazsa olmazlar’dan bir diğeri elbette ki tekniğin direkt bir yol izlemiş olmasıdır. dolaylı olanın yolu uzundur. bu klasik sistemlerin kadim bir hastalığıdır. böylece hasmın savunma imkânı da olmayacaktır. ayrıca gücünüz de yolda harcanmamış ve hasma intikal ettirilmiş olur. buradaki yumruk sıkı ve serttir. hedefe varışın kestirme olması beraberinde zincirleme faydalar getirir. bu usulde amaç, hasmın daha başlangıçta mağlup edilmesi ve ne olduğunu bile anlayamamasıdır.
2. attack by combination: saldırıda kombinasyon hasmın sizi takip edememesi içindir. bu kombine hasmın işi iyice bitene kadar sürer. fakat bu saldırıda kastedilen bayağı bir kombinasyon değildir. bruce lee'nin tavsiyesini yaptığı kombinede iki ilke söz konusudur:
a) hile ile başlaması,
b) kombinenin karma olması. ani bir aldatma kesin sonuçtur! fakat buna teşebbüs edildiğinde aniliğin ya da aldatmanın tek başına olması değil, birarada olması koşuldur. işte altını çiziyorum:
_anilik! _aldatma!
kombinasyon dört şekilde uygulanır:
(1) aynı uzvu aynı noktaya, (2) aynı uzuvları ayrı noktalara, (3) ayrı uzvu aynı noktaya, (4) ayrı uzuvları ayrı noktalara.
burada bize uygun olan elbette ki dördüncü varyasyondur. kombinasyonlarınızın farklı noktalara uygulanması hasmın size uyumunu engeller. hep aynı noktaya darbe alan bir hasmın darbeye adaptasyonu bile söz konusu olabilir. fakat noktaların değişmesi halinde bir makineli silahın mermilerine ya da bombardımana uğramış gibi olacak, nasıl korunacağının hesabını yapamayacaktır. otomatik olarak hissedemeyecektir. hiçbir noktasını kontrolü altına almayacak kadar dağılacaktır. bu ‘kendini kaybedişin hareketsiz olanı’dır.
3. attack by immobilization: bu stratejide amaç hasmı hareketsiz kılmak, kilitlemektir. genelde direkt dövüş hattında uygulanan bir taktiktir. hasmı hareketsiz kılmak için hasmın uzuvlarının (mesela ellerinin) hareketsiz kılınması gerekir. uzuvlar silahlar demektir. bu silahların imhası çeşitli şekillerde olabilir. lop-sao uygulamak ya da kollara vurmak gibi daha pek çok şey yapılabilir. hasım bacakları kısıtlanarak (diz engeli vs) ya da saçları yakalanarak da hareketsizleştirilebilir. aiki'sel bir hareket de yapılabilir. asıl olan cevabın seçmeden-otomatikman yapılmasıdır. kilitli hasmın açık olan hattından herhangi bir patlayıcı giriş de yapılabilir.
4. progressive indirect attack: sürekli-akışkan bir şekilde dolaylı atak yapmanız hasmın sizi takip edememesi için iyi bir yoldur. özellikle hasmın çok güçlü olması durumunda ona hedef olunmamasının bir yolu da budur.
a) ani ve ilk vurmak, b) vurduktan sonra vurmayı aralıksız olarak sürdürmek.
sizin hedef olmamanız elbette kâfi değildir. hedefinizin binasını yıkmalısınız. bu nedenle bu stratejinin şartlarından biri ‘hileyle başlaması’dır. hile ile en güçlü hasımlar bile gücü kullanma imkânı bulamazlar. kullanmaya yeltendiklerinde ise boşa harcarlar. hileyi kullandığınızda bu hilenin işe yaraması için kaygıya kapılmadan gerçekleşmesi, gerçekleşmesi için ise fark edilmemesi, fark edilmemesi için ise;
_ ani ve çok hızlı bir şekilde,
_ ileriye (hattın merkezine) yönelik olarak,
_ tek hareketle (ekonomik) uygulanması-icap eder.
5. attack by drawing: bu strateji de aldatma üzerine gerçekleşir. burada hasmınıza onu size çekebilmek için ona cazip-cezbedici bir duruş yapmalısınız. sizin bedeninizle açmış gibi gösterdiğiniz, oysaki zihninizin sizi total olarak kapadığı bir anda, açığınıza (!) hücum etmeye yeltenen hasma öyle bir patlamalısınız ki, aradığı açığa ve cazip noktaya hücum ederken hedefi bulamamalıdır-ki zaten patlayıcılığınız nedeniyle ulaşamayacaktır. tuzağa konmuş olan yem tanelerinin aslında onu cezbetmek için konduğunu ve ona cömertlik yapılmadığını iş işten geçtikten sonra anlayacaktır."
türkiye'de jeet kune do
türkiye'de dr. fehim basaran, bruce lee'nin ölümünden sonraki yıllarda (1974-75) amerika'da gördüğü seminer bilgilerini ve bu felsefeyi türkiye'deki tek öğrencisi olan yuksel yilmaz kanalıyla 80'li yıllarda ülkemize taşımıştır. 1987'de üst düzey belgesini alan sifu yuksel yilmaz halen asistanları vasıtasıyla tüm türkiye'ye jkd felsefesini yaymaktadır. jkd bugün lee'nin asistanlarının bir konsepti olarak üzerine yeni bir şeyler eklenerek yayılmaktadır. (ayrıca kendisi kulelkavido'nun (chi kung tao / içyol) kurucusu olup sistemini jkd felsefesi üzerine bina etmiş bir sijodur). içyol sisteminin kurucusu olan yüksel yılmaz haziran 2009 yılında avrasya jeet kune do federasyonu'nun kurucu genel başkanı ve ilk olağan kongrede de genel başkanı olmuştur. kısa adı ajkdf olan bu federasyona şimdilik 6 üye ülke bulunmaktadır: brezilya, pakistan, mısır, iran, avusturalya ve suriye.
(kaynak: jeet kune do'nun felsefesi, yüksel yılmaz, yalın yayıncılık, aralık 2008 ve wikipedia.org)
bruce lee, "jeet kune do"yu tanımlamak için şu ifadeyi kullanmıştır: "basitçe; jeet kune do; basitleştirmektir."
bruce lee bu ismin sistemi tam olarak ifade edemediğini düşünerek bundan hep sıkıntı duyduğunu belirtmiştir.
sistemin ana unsuru gereksiz tüm hareketlerden vazgeçmek, sadelik, bedenin tümünü (komple) kullanmaktır. temel amacı en kısa zamanda dövüşü durdurmak, rakibini engellemek, sonuç almaktır. bu sanat bruce lee tarafından bilinen bazı savunma sanatlarının bir birleşimidir. örnek olarak bazı önemli bacak ve adım hareketleri eskrim sisteminden bruce lee tarafından alınmıştır. tayland boksu, jiu jutsu, wing chun, kenpo, tekvando vs. m.ali clay'ın esnek gard ve dansından etkilenmiştir. bruce lee gerekli gördüğü teknik, taktik ve egzersizlerini jkd felsefesiyle pratize etmiştir. bruce lee "jeet kune do"yu kitabı (tao of jeet kune do), verdiği özel dersler ve seminerlerle asistanları vasıtasıyla pekçok ülkeye aktarmıştır. bruce lee ünlü kişilere de dersler vermiştir.james coburn, steve mcqueen ve chuck norris kareem abdul-jabbar bunlardan bazılarıdır.
bruce lee şöyle der: "...jeet kune do şekilsizliği tercih eder, böylece tüm şekilleri alabilir ve jeet kune do’nun stili olmadığından bütün stillere uyabilir. sonuç olarak jeet kune do tüm yolları kullanır ve hiç birine bağlı değildir ve bunun gibi sonuca yardım eden bütün teknik ve imkanları kullanır..."
yüksel yılmaz kendi sistemi olan kulelkavido'nun temelini oluşturan jeet kune do felsefesini anlattığı kitabında, jkd'de çok önemli olan "atağın 5 yolu" nu şöyle açıklar:
"jeet kune do'nun beş temel stratejisi usta dövüşçüleri bile şaşırtarak tuzağa düşürebilecek kadar orijinal, tehlikeli ve yanıltıcıdır. üstelik bu taktikler başarabilmek için ustalığı gerektirmeyecek kadar basittirler. bu taktiklerde zihinsel boşluk bedensel yeterlilikten daha ön plandadır. zira zihin boşlukta olduğu zaman bedenin yeterliliği işe yarar.
1. single direct attack: tek bir hareketi (atağı) direkt olarak patlayıcı (blasting) bir şekilde hızla uygular, hasmı gardında yakalarsak bu stratejiyi gerçekleştirmiş oluruz. hareketi belli etmeden-bruce lee'nin ifadesiyle, ‘telgraf çekmeden’ çıkabilmek için olabildiğinizce ani ve hızlı olmalısınız. bu tek hareket ikinci bir hareketi gerektirmemeli, bunun için ise hassas bir noktayı hedeflemelidir. bu stratejide ‘olmazsa olmazlar’dan bir diğeri elbette ki tekniğin direkt bir yol izlemiş olmasıdır. dolaylı olanın yolu uzundur. bu klasik sistemlerin kadim bir hastalığıdır. böylece hasmın savunma imkânı da olmayacaktır. ayrıca gücünüz de yolda harcanmamış ve hasma intikal ettirilmiş olur. buradaki yumruk sıkı ve serttir. hedefe varışın kestirme olması beraberinde zincirleme faydalar getirir. bu usulde amaç, hasmın daha başlangıçta mağlup edilmesi ve ne olduğunu bile anlayamamasıdır.
2. attack by combination: saldırıda kombinasyon hasmın sizi takip edememesi içindir. bu kombine hasmın işi iyice bitene kadar sürer. fakat bu saldırıda kastedilen bayağı bir kombinasyon değildir. bruce lee'nin tavsiyesini yaptığı kombinede iki ilke söz konusudur:
a) hile ile başlaması,
b) kombinenin karma olması. ani bir aldatma kesin sonuçtur! fakat buna teşebbüs edildiğinde aniliğin ya da aldatmanın tek başına olması değil, birarada olması koşuldur. işte altını çiziyorum:
_anilik! _aldatma!
kombinasyon dört şekilde uygulanır:
(1) aynı uzvu aynı noktaya, (2) aynı uzuvları ayrı noktalara, (3) ayrı uzvu aynı noktaya, (4) ayrı uzuvları ayrı noktalara.
burada bize uygun olan elbette ki dördüncü varyasyondur. kombinasyonlarınızın farklı noktalara uygulanması hasmın size uyumunu engeller. hep aynı noktaya darbe alan bir hasmın darbeye adaptasyonu bile söz konusu olabilir. fakat noktaların değişmesi halinde bir makineli silahın mermilerine ya da bombardımana uğramış gibi olacak, nasıl korunacağının hesabını yapamayacaktır. otomatik olarak hissedemeyecektir. hiçbir noktasını kontrolü altına almayacak kadar dağılacaktır. bu ‘kendini kaybedişin hareketsiz olanı’dır.
3. attack by immobilization: bu stratejide amaç hasmı hareketsiz kılmak, kilitlemektir. genelde direkt dövüş hattında uygulanan bir taktiktir. hasmı hareketsiz kılmak için hasmın uzuvlarının (mesela ellerinin) hareketsiz kılınması gerekir. uzuvlar silahlar demektir. bu silahların imhası çeşitli şekillerde olabilir. lop-sao uygulamak ya da kollara vurmak gibi daha pek çok şey yapılabilir. hasım bacakları kısıtlanarak (diz engeli vs) ya da saçları yakalanarak da hareketsizleştirilebilir. aiki'sel bir hareket de yapılabilir. asıl olan cevabın seçmeden-otomatikman yapılmasıdır. kilitli hasmın açık olan hattından herhangi bir patlayıcı giriş de yapılabilir.
4. progressive indirect attack: sürekli-akışkan bir şekilde dolaylı atak yapmanız hasmın sizi takip edememesi için iyi bir yoldur. özellikle hasmın çok güçlü olması durumunda ona hedef olunmamasının bir yolu da budur.
a) ani ve ilk vurmak, b) vurduktan sonra vurmayı aralıksız olarak sürdürmek.
sizin hedef olmamanız elbette kâfi değildir. hedefinizin binasını yıkmalısınız. bu nedenle bu stratejinin şartlarından biri ‘hileyle başlaması’dır. hile ile en güçlü hasımlar bile gücü kullanma imkânı bulamazlar. kullanmaya yeltendiklerinde ise boşa harcarlar. hileyi kullandığınızda bu hilenin işe yaraması için kaygıya kapılmadan gerçekleşmesi, gerçekleşmesi için ise fark edilmemesi, fark edilmemesi için ise;
_ ani ve çok hızlı bir şekilde,
_ ileriye (hattın merkezine) yönelik olarak,
_ tek hareketle (ekonomik) uygulanması-icap eder.
5. attack by drawing: bu strateji de aldatma üzerine gerçekleşir. burada hasmınıza onu size çekebilmek için ona cazip-cezbedici bir duruş yapmalısınız. sizin bedeninizle açmış gibi gösterdiğiniz, oysaki zihninizin sizi total olarak kapadığı bir anda, açığınıza (!) hücum etmeye yeltenen hasma öyle bir patlamalısınız ki, aradığı açığa ve cazip noktaya hücum ederken hedefi bulamamalıdır-ki zaten patlayıcılığınız nedeniyle ulaşamayacaktır. tuzağa konmuş olan yem tanelerinin aslında onu cezbetmek için konduğunu ve ona cömertlik yapılmadığını iş işten geçtikten sonra anlayacaktır."
türkiye'de jeet kune do
türkiye'de dr. fehim basaran, bruce lee'nin ölümünden sonraki yıllarda (1974-75) amerika'da gördüğü seminer bilgilerini ve bu felsefeyi türkiye'deki tek öğrencisi olan yuksel yilmaz kanalıyla 80'li yıllarda ülkemize taşımıştır. 1987'de üst düzey belgesini alan sifu yuksel yilmaz halen asistanları vasıtasıyla tüm türkiye'ye jkd felsefesini yaymaktadır. jkd bugün lee'nin asistanlarının bir konsepti olarak üzerine yeni bir şeyler eklenerek yayılmaktadır. (ayrıca kendisi kulelkavido'nun (chi kung tao / içyol) kurucusu olup sistemini jkd felsefesi üzerine bina etmiş bir sijodur). içyol sisteminin kurucusu olan yüksel yılmaz haziran 2009 yılında avrasya jeet kune do federasyonu'nun kurucu genel başkanı ve ilk olağan kongrede de genel başkanı olmuştur. kısa adı ajkdf olan bu federasyona şimdilik 6 üye ülke bulunmaktadır: brezilya, pakistan, mısır, iran, avusturalya ve suriye.
(kaynak: jeet kune do'nun felsefesi, yüksel yılmaz, yalın yayıncılık, aralık 2008 ve wikipedia.org)
