Golf - Galatasaray Sözlük

az çok bildiğim kadarıyla mantığını anlatmak istediğim spordur.

öncelikle 'bu nasıl spor!' diye düşünenler için bal gibi de spordur diye karşılık verebilirim. 80 kiloluk ortalama bir erkek oyuncunun saatte 431 kalori yaktığı gayet de eforlu denilebilecek bir spordur. karşılaştırmak gerekirse ortalama bir tempo ile 1 saatlik koşu veya 1 saatlik kürek antrenmanında 400-450 arasında kalori yakılmaktadır.

önce biraz tarihine bakalım. bildiğim kadarıyla golfü hem hollanda hem de iskoçya sahipleniyor. ilk olarak 13. yüzyılda 'acrocyphally' adıyla hollanda'da oynanmıştır. daha sonra iskoçlar 'en az vuruşla en uzağa gönderme' şeklinde oyunu güncelleyerek sahip çıkmışlardır. en son hollanda 'biz bir de deliğe sokuyoruz.' diyerek günümüzdeki haline getirmişler ve adını 'gowf' (golf) olarak değiştirmişlerdir. iskoçya'da st. andrews golf kulübünün kurulmasıyla oyun resmiyet kazanmış ve tüm dünya'ya yayılmıştır. günümüzde erkeklerde büyük oranda abd'li, kadınlarda ise koreli, japon ve abd'li oyuncuların domine ettiği bir spordur.

golfte temel amaç golf mimarlarınca dizayn edilmiş parkurlarda golfçülerin önceden belirlenmiş olan vuruş sayısının (par) olabildiğince altında kalmak suretiyle oynamalarıdır. roundlar sonucunda en az sayıda skorda kalan (en negatif değere sahip golfçü) turnuvayı kazanmaktadır.

parkurlar fairway, rough, green, bunker (veya sand trap), water hazard denilen unsurlardan oluşur. golfçüler olabildiğince topu fairway denilen oldukça kısa kesilmiş çimlerden oluşan alanda tutmaya çalışırlar. bu sayede vuruş yapmak kolaylaşır. adından da anlaşılacağı üzere kaba çimden oluşan rough alandan oyuncular olabildiğince uzak durmaya çalışırlar. top buraya düştüğünde güçlü bir vuruş yapmak pek mümkün değildir. genellikle green veya fairway'ın kenarlarına yerleştirilen ve başlangıç seviyesi oyuncular için fazlasıyla zorlu olan kum tuzakları (bunker) ve göl, nehir, gölet gibi topun kaçma ihtimali olan su tehlikeleri (water hazard) mevcuttur. green ise fairway'e göre bile daha kısa kesilmiş çimlerden oluşan, genellikle eğimli ve deliği bulunduran alandır. burada az sonra bahsedeceğim golf sopalarından putter kullanılarak uygun bir tempo ile pata yapılmaya çalışılır.

golfte temelde 4 tip sopa kullanılır. driver; kafası en büyük, en uzun ve en hafif sopadır. başlangıç vuruşu denilen tee shot'ın yapıldığı sopadır. bundan sonra 'iron' olacak geçen demir sopalar söz konusudur. kendi içinde 2-iron'dan 9-iron'a kadar uzanan bir yelpazeye sahiptir ve iron'ın önündeki numara arttıkça sopanın golf topunu gönderebileceği mesafe yaklaşık 10 yard kadar azalmaktadır. bununla ilgili güzel bir görsel şu:

https://destination-golf.com/...-2020-1-742x1024.png

burada driver ile iron arasında 3 ve 5 wood sopalar kafanızı karıştırmasın. driver da bazı kaynaklarda 1-wood olarak geçmektedir. kısacası driver sopa da kendi içinde mesafeye göre ayrılan bir golf sopası. sonraki golf sopaları iron'ın özel bir versiyonu olan wedge sopalardır. bunlar da kendi içinde pitching wedge, sand wedge, approach (gap) wedge ve lob wedge olarak ayrılmaktadır. böyle ayrılmaların sebebi bu sopaların topa verilen açıyı farklı kılabilmeleridir. örneğin; picthing wedge ile topa 44-48 derece arası bir açı verilirken, sand wedge'de bu 54-58 dereceye çıkmaktadır. tahmin edildiği üzere de bunkerdan çıkmak için sand wedge kullanılır. en yüksek açılı, yani diklemesine, vuruş yapan wedge sopası ise 58-62 derece ile lob wedge'dir. en son olarak bahsedeceğim sopa ise green bölgede kullanılan putter'dır. putter ile az güçlü ve kısa mesafeler için vuruşlar yapılır. adından da anlaşılacağı üzere patayı bu sopa ile yaparsınız.

bu noktada akıllara neden oyuncular yukarıya doğru açılı vurmak istesin ki? amaç olabildiğince çabuk deliğe yaklaşmak değil mi? ha yerden vurmuşsun, ha havadan vurmuşsun ne fark ediyor gibi sorular gelebilir. golf parkurları tahmin edildiğinden çok daha fazla sayıda tehlike barındırıyor. kaçıracağınız 1-2 derecelik açılar size fazladan 1 veya 2 vuruş anlamına gelebilir. bundan dolayı sopaların olabildiğince varyasyonlu olması vuruş çeşitliliği açısından çok önemli.

bir diğer konu da skor sistemi. en başlarda bahsettiğim üzere her deliğin tamamlanmasının beklendiği vuruş sayısı var. buna par deniliyor. eğer parın 4 vuruş altında kalarak deliğe sokarsanız triple eagle (veya condor), 3 vuruş altında kalırsanız double eagle (veya albatross), 2 vuruş altında kalırsanız eagle ve 1 vuruş altında kalırsanız birdie olarak adlandırılmaktadır. tabi bir delikte 4 vuruş altında kalmak için o deliğin parının 5 olması lazım ki; siz tek vuruşta sokun (bunun adı da ace veya hole-in-one) ve condor olsun. aynı şekilde double-eagle için de parı 4 olan bir delikte hole-in-one veya parı 5 olan bir delikte 2 vuruşta başarım sağlamanız gerekmektedir. belirlenen pardan fazla vuruş ile deliğe sokmanın da isimleri var. parı bir vuruş aştığınızda bogey, iki vuruş aştığınızda double bogey ve üç vuruş aştığınızda triple bogey alırsınız.

çok ayrıntılı olarak bilmesem de golfte de tenistekine benzer bir turnuva mantığı söz konusu. yıl boyunca büyük küçük çeşitli turnuvalar haricinde majör turnuvalar olarak geçen büyük çaplı (tenisteki grand slam'lere benzetilebilir) turnuvalar var: masters, us open, the open (british open), pga. kadınlarda ise majör turnuvaların isimleri ve sayıları zırt pırt değişiyor. 2012 yılından beridir toplamda 3 kere ismi değişmiş durumda. 2020 yılı takvimine göre 5 tane majör turnuva var: evian championship, british open, ana inspiration, pga ve us open.

en çok turnuva kazananlara baktığımızda toplam kupası sayısı 82 olan sam snead ile tiger woods ilk sırayı paylaşıyor. fakat woods 15 majör zaferi ile 7 zaferi olan snead'i bu alanda geride bırakıyor. woods'un majör turnuvalarda tek geçildiği isim 18 zafere sahip olan jack nicklaus. kadınlarda en başarılı isim ise 6'sı majör olmak üzere 88 turnuva zaferine sahip kathy whitworth. günümüze yakın bir zamanda oynamış olan (2008'de bıraktı) isveçli annika sörenstam'ın 10'u majör olmak üzere 72 turnuva zaferi var. en fazla majöre sahip oyuncu ise 15 ile patty berg. şu an aktif oynayan kadın oyuncular arasında da karrie webb, juli inkster, laura davies, cristie kerr ve inbee park gibi isimler ön plana çıkıyor.

edit: putter'ı anlatmayı unutmuşum. onu ekledim.