haberler geldikçe az çok kafalarda şekillenen formula 1 sezonu.
tek cümleyle özetleyeyim, mercedes eğer dayanıklılık sorunu yaşamaz ise heyecansız bir sezon bizleri bekliyor. red bull bir parça yakın gibi görünüyor kendilerine ama yeterli olacağını çok sanmıyorum, bazı pistlerde karakteristik olarak zayıf kalabilir mercedes ama sezon genelinde başka bir seviyede yarışacaklar muhtemelen.
ferrari için sezon başlamadan bitmiş olabilir. gelen haberlere göre geçen sene rakiplerinin inceleme talebinde bulunduğu ferrari motoru ile ilgili fia bir açıklama yaptı ve kaba tabirle "geçen sene kullanılan ferrari motorunun illegal olduğunu tespit ettik ama ceza vermek istemedik, bu sene ise benzer bir durumun olmaması için baştan anlaştık" gibi bir anlama geldi bu açıklama. bu ne demek oluyor? geçen sene düzlüklerde rakipsiz olan ferrari bu sene yeni baştan bir motor tasarımına bu sebeple gitmiş oldu ve maksimum sürat konusunda beklenenin gerisinde görünüyor.
bildiğiniz gibi 2021'de çok fazla kural değişimi yaşanacak ve tasarımlar baştan sona yenilenecek neredeyse. aynı zamanda bütçe kısıtlamaları da devreye girecek. bu sebeple bu sene takımların en çok para harcayacakları sene olarak rekor kıracaktır. çünkü hem 2020 aracına hem de seneye devreye girecek olan 2021 kurallarına uygun yeni araç tasarımına ağırlık vermek zorunda kalacaklar. şartlar böyleyken ferrari'nin eğer altı gün boyunca ısrarla motor modunu açmayıp, çok yavaşız biz yeaa tarzı mercedes taktiği uygulamıyorsa -ki sanmıyorum- bu sene red bull'un gerisinde kalacaklarını düşünüyorum. çünkü geride başladıkları ve mercedes'in çok güçlü göründüğü bu seneye gelişim için yüklü kaynak ayırmak demek, 2021 yılında başlayacak olan yeni dönemi de tehlikeye ve hatta çöpe atmak demek olacaktır. bu yüzden makul derecede ikinciliğe oynamaya çalıştıkları, olmuyorsa da "adım hıdır, elimden gelen budur" diyecekleri bir sene izlememiz muhtemel.
mercedes'e ayrı bir parantez açmak gerek. müthiş bir mühendislik çalışmasıyla lastik toe açılarını direksiyon üzerinden mekanik olarak kontrol etmeye yarayan das yeniliği kesinlikle fark yaratacaktır. düzlük hızlarında olumlu bir oynama gerçekleşecektir fakat esas beklenen büyük etki lastik kullanımı üzerine. eğer beklendiği gibi çalışırsa lastiklerini rakiplerinden daha uzun süre aşındırmadan kullanma şansları var teoride. kısaca açıklamak gerekirse das: sürücünün direksiyon üzerinden mekanik olarak kontrol ettiği, direksiyonun ileri-geri konumuna göre lastiklerin birbirleri arasında oluşturdukları toe denilen açıyı kontrol etmeye yarayan bir sistem. formula 1 araçları karakteristik olarak ön lasitkleri belli bir açıyla dışarı dönük olarak konumlandırılır (toe out). bu, araçların virajlarda yol tutuşu için kaçınılmaz bir gerekliliktir. mekanik yol tutuşu, sürtünme ve sürüklenmenin makul ölçülerde olması için yapılan geometrik bir ayarlamadır. bu olağan durumun dezavantajı ise düzlüklerde kendini gösterir. iki lastiğin birden sağ ve sol açıyla dışarıya doğru baktığını hayal edin, düzlükte bu durum lastiklerin yüzey aşınmasını ve ısınmasını artıran bir durumdur. çünkü ön sağ lastik, açısı gereği aracı sağa doğru çekmeye çalışırken sol lastik ise tam tersi olarak sola doğru aracı çekmeye çalışmaktadır. bu iki ters kuvvet aracı dengede tutar ve düz bir yol izlemesini sağlar. fakat bu yanal yüklerin, yanal sürtünmelerin lastikleri zorladığı, yüzeylerinin ısındığı ve aşınmayı hızlandırdığı bir gerçek. aynı şekilde düzlükte belli oranda bir hız kaybı yaşattığı da göz önünde bulundurulmalı. normal şartlarda bu kabul edilir bir kayıp, çünkü tüm takımlar aynı handikapı yaşıyor. fakat mercedes, bulduğu bu çözümle düzlüklerde ön lastikleri birbirine tamamen paralel olarak konumlandırıp hareket yönüyle sıfır derecelik bir geometrik açı konumuna geçiyor. yanal sürtünme ortadan kalkınca, drs açıldığında arka kanattaki hava sürtünmesi nasıl azalıyorsa toe açısı sıfırlandığında da mekanik sürtünme azalacak demek oluyor. bu ne demek? düzlüklerde daha az yakıt tüketimi, daha az lastik aşınması, lastik ısılarının daha rahat kontrol altına alınması ve daha yüksek düzlük hızı elde edecekler demek oluyor.
bu tabii kağıt üzerindeki senaryo. bir de barındırdığı risklerden bahsetmek gerekiyor. normalde direksiyon silindiri yalnızca sağa ve sola hareket üzerine tasarlanmış parçalardır. direkt olarak lastiklere bağlıdır. mercedes'in tasarlamış olduğu bu sistem buna ek olarak direksiyon silindirini ileri geri konumlandırma görevi de yüklemiş oluyor. özellikle tümsekli yüzeyleri olan pistlerde araç önünde zorlanma artacaktır. henüz testlerde bununla ilgili sorun yaşamamış olsalar da bu konuda risk taşıdıklarını düşünüyorum.
ayrıca bahsettiğimiz kağıt üzerindeki teorik kazançlar dışında araç süspansiyon sisteminin mekanik tutuş kapasitesini olumlu ya da olumsuz etkilediğine dair bir gösterge henüz yok elimizde. bildiğiniz gibi bazı araçlar karakteristik olarak lastiklere sert davranırken, bazı araçlar daha uzun lastik ömrü sunabiliyor. bunda mekanik yol tutuşun ve özellikle süspansiyon sistemlerinin katkısı çok büyük. das'ın varlığı ve tasarımı ön yere basma gücünü olumsuz etkileyecek handikap taşıyor olma ihtimali düşük de olsa var.
sezonun başlamasına çok fazla bir süre kalmadı. ilk yarışı geçen seneki kadar iple çektiğim söylenemez ama tabii ki her sezon kapalı bir kutudur. mevcut göstergeler gümüş okların rahat bir şampiyonluğu daha hanelerine yazacağı şeklinde yorumlanıyor. bekleyip göreceğiz.
ekleme: takip ettiğim ve bu yazıya ilham olan bilgileri edindiğim hesaplar için kaynak da verelim.
https://twitter.com/FiratKeskinF1 https://twitter.com/xtrabitracing https://twitter.com/onurtezoglu
