2
duygusal olarak: geçici bir şok yaşayabilir, korku, öfke, suçluluk, utanç, çaresizlik ve umutsuzluk duyguları hissedebilir ya da hiç birşey hissetmeden donup kalabilirsiniz
zihinsel olarak: kafanız karışabilir, örneğin gününüzü, saatinizi, nerede olduğunuzu bilemeyebilirsiniz veya şaşırabilirsiniz. ayrıca kararsızlık, endişe, dikkati toplayamama, unutkanlık, gibi sorunlar yaşayabilirsiniz.
fiziksel olarak: gerginlik, yorgunluk, uyuma güçlüğü, bedensel ağrı ve acılar, kalp atışlarında düzensizlik, bulantı, iştah artması ya da azalması, ani irkilmeler, tedirginlik vb. bedensel sıkıntılar yaşayabilirsiniz.
sosyal olarak: iş hayatında, okulda, arkadaşlık ve evlilik ilişkinizde ya da ana/baba olarak sorunlar yaşayabilirsiniz: huzursuzluk, güvensizlik, insanlardan uzaklaşma, kendini reddedilmiş ya da terk edilmiş gibi hissetme, aşırı yargılayıcı ve suçlayıcı olma, her şeyi kontrol altında tutma isteği ve genel olarak bir ilgi azalması gibi sorunlar da ortaya çıkabilir. bu olayı yaşayan bir çok insan yukarıda özetlenen bu tür tepkileri gösterebilir; ancak kısa bir süre sonra bazı kişiler bunlardan büyük ölçüde kurtulurlar, hatta eskisine göre daha da güçlenebilirler. bazı kişiler ise travma sonrası stres bozukluğu, kaygı bozuklukları ve depresyon dediğimiz bir takım psikolojik belirtileri gösterebilirler.
örneğin:
kendinizi sanki bir rüyadaymış, bedeninizin dışındaymış veya gerçek değilmişsiniz gibi hissedebilir; geçen olayları hiç hatırlayamayabilirsiniz. olayla ilgili rahatsız edici anılardan kurtulmak için alkol ve benzer maddelere yönelmek isteyebilirsiniz. kendinizi boşlukta, duygusuz, tepkisiz ve donmuş gibi hissedebilirsiniz. ani öfke patlamaları, aşırı huzursuzluk, panik duyguları gibi aşırı duygusal tepkilerin yanısıra, çaresizlik hissedebilir; ard arda aynı hareketleri yapabilir veya düşünceyi aklınıza takabilirsiniz. aşırı depresyon (ruhsal çökkünlük hali); kendini değersiz hissetme, umutsuzluk ve yaşama isteğinizin azalması gibi sorunlar içine girebilirsiniz.
bu olayı yaşamiş kişiler, bu psikolojik sorunlarin ciddi boyutlara dönüşmesini engellemek için neler yapabilir?
gözlemler ve araştırmalar yapmış olan ruh sağlığı uzmanları, stres belirtilerini azaltmak ve koşullara yeniden uyumu kolaylaştırmak için aşağıdaki önerilerde bulunmuşlardır:
korununuz: kendinizi koruyunuz. barınabileceğiniz bir yer bulunuz. yiyecek-içecek sağlayınız. sağlıklı bir ortam oluşturmaya çalışınız. zaman zaman kendinizle başbaşa kalabileceğiniz, sessizce oturup, kısa süreli de olsa rahatlamaya ve uyumaya çalışabileceğiniz bir yer bulmaya çalışınız.
harekete geçiniz: kendinize olan saygınızı, amaçlarınızı ve umut hissinizi yeniden kazanmanıza yardımcı olmak için size ve ailenize ait özel eşyalarınızdan kurtarabildiklerinizi koruma altına alınız.
temas kurunuz: ailenizle, arkadaşlarınızla iletişim sağlamaya çalışınız; sizi dinleyebilecek kimi bulursanız yaşadıklarınızı anlatınız; ulaşabiliyorsanız uzmanlara başvurup onlara anlatınız.
sonrasında yaşadığınız her gün için;
kendiniz ve aileniz için o gün yapılacak en önemli şeyin ne olduğunu belirleyiniz. tüm dikkatinizi kendinizin ve yakınlarınızın başından geçenlere odaklayınız. durumu gözden geçirip yeniden değerlendiriniz. böylece neyin önemli neyin önemsiz olduğunu daha kesin olarak belirleyebilirsiniz. yaşadıklarınızın sizin için ne anlama geldiğini anlamaya çalışınız ki, yaşama tekrar sıkıca sarılabilesiniz ve hatta tüm bu olanlardan kişisel olarak daha da güçlenerek çıkabilesiniz.
ve;
tecavüz kaçınılmaz ise zevk almaya bakınız. fenerli arkadaşlarınızla "olm size yenilmek bize uğurlu geliyor" diye taşak geçmeye bakınız. o kadar ipucu veriyoruz size.
(bkz: fenerbahce yenilgisinin galatasaraya ugurlu gelmesi)
zihinsel olarak: kafanız karışabilir, örneğin gününüzü, saatinizi, nerede olduğunuzu bilemeyebilirsiniz veya şaşırabilirsiniz. ayrıca kararsızlık, endişe, dikkati toplayamama, unutkanlık, gibi sorunlar yaşayabilirsiniz.
fiziksel olarak: gerginlik, yorgunluk, uyuma güçlüğü, bedensel ağrı ve acılar, kalp atışlarında düzensizlik, bulantı, iştah artması ya da azalması, ani irkilmeler, tedirginlik vb. bedensel sıkıntılar yaşayabilirsiniz.
sosyal olarak: iş hayatında, okulda, arkadaşlık ve evlilik ilişkinizde ya da ana/baba olarak sorunlar yaşayabilirsiniz: huzursuzluk, güvensizlik, insanlardan uzaklaşma, kendini reddedilmiş ya da terk edilmiş gibi hissetme, aşırı yargılayıcı ve suçlayıcı olma, her şeyi kontrol altında tutma isteği ve genel olarak bir ilgi azalması gibi sorunlar da ortaya çıkabilir. bu olayı yaşayan bir çok insan yukarıda özetlenen bu tür tepkileri gösterebilir; ancak kısa bir süre sonra bazı kişiler bunlardan büyük ölçüde kurtulurlar, hatta eskisine göre daha da güçlenebilirler. bazı kişiler ise travma sonrası stres bozukluğu, kaygı bozuklukları ve depresyon dediğimiz bir takım psikolojik belirtileri gösterebilirler.
örneğin:
kendinizi sanki bir rüyadaymış, bedeninizin dışındaymış veya gerçek değilmişsiniz gibi hissedebilir; geçen olayları hiç hatırlayamayabilirsiniz. olayla ilgili rahatsız edici anılardan kurtulmak için alkol ve benzer maddelere yönelmek isteyebilirsiniz. kendinizi boşlukta, duygusuz, tepkisiz ve donmuş gibi hissedebilirsiniz. ani öfke patlamaları, aşırı huzursuzluk, panik duyguları gibi aşırı duygusal tepkilerin yanısıra, çaresizlik hissedebilir; ard arda aynı hareketleri yapabilir veya düşünceyi aklınıza takabilirsiniz. aşırı depresyon (ruhsal çökkünlük hali); kendini değersiz hissetme, umutsuzluk ve yaşama isteğinizin azalması gibi sorunlar içine girebilirsiniz.
bu olayı yaşamiş kişiler, bu psikolojik sorunlarin ciddi boyutlara dönüşmesini engellemek için neler yapabilir?
gözlemler ve araştırmalar yapmış olan ruh sağlığı uzmanları, stres belirtilerini azaltmak ve koşullara yeniden uyumu kolaylaştırmak için aşağıdaki önerilerde bulunmuşlardır:
korununuz: kendinizi koruyunuz. barınabileceğiniz bir yer bulunuz. yiyecek-içecek sağlayınız. sağlıklı bir ortam oluşturmaya çalışınız. zaman zaman kendinizle başbaşa kalabileceğiniz, sessizce oturup, kısa süreli de olsa rahatlamaya ve uyumaya çalışabileceğiniz bir yer bulmaya çalışınız.
harekete geçiniz: kendinize olan saygınızı, amaçlarınızı ve umut hissinizi yeniden kazanmanıza yardımcı olmak için size ve ailenize ait özel eşyalarınızdan kurtarabildiklerinizi koruma altına alınız.
temas kurunuz: ailenizle, arkadaşlarınızla iletişim sağlamaya çalışınız; sizi dinleyebilecek kimi bulursanız yaşadıklarınızı anlatınız; ulaşabiliyorsanız uzmanlara başvurup onlara anlatınız.
sonrasında yaşadığınız her gün için;
kendiniz ve aileniz için o gün yapılacak en önemli şeyin ne olduğunu belirleyiniz. tüm dikkatinizi kendinizin ve yakınlarınızın başından geçenlere odaklayınız. durumu gözden geçirip yeniden değerlendiriniz. böylece neyin önemli neyin önemsiz olduğunu daha kesin olarak belirleyebilirsiniz. yaşadıklarınızın sizin için ne anlama geldiğini anlamaya çalışınız ki, yaşama tekrar sıkıca sarılabilesiniz ve hatta tüm bu olanlardan kişisel olarak daha da güçlenerek çıkabilesiniz.
ve;
tecavüz kaçınılmaz ise zevk almaya bakınız. fenerli arkadaşlarınızla "olm size yenilmek bize uğurlu geliyor" diye taşak geçmeye bakınız. o kadar ipucu veriyoruz size.
(bkz: fenerbahce yenilgisinin galatasaraya ugurlu gelmesi)
