kral siyasetle ilgileniyorsa ve aşağıdaki şartları taşıyorsa gerçeğe dönüşebilecek önermedir.
ülkemizde belediye başkanı olma şartları :
belediye başkanı ve milletvekili seçilebilme yeterliliği ayni kişisel şartları taşımayı zorunlu kılar.yeterliliği anayasanın 76ncı maddesinde düzenlenmiştir. belediye başkanı seçilebilme bazı şartlara bağlanmıştır. bu şartları olumlu şartlar ve olumsuz şartlar olmak üzere iki grupta toplayabiliriz.
a. olumlu şartlar
olumlu şartlar dört tanedir: vatandaşlık, yaş, öğrenim ve askerlik.
1. türk vatandaşlığı
anayasanın 76ncı maddesi, otuz yaşını dolduran her türk milletvekili seçilebilir demektedir. anayasanın 66ncı maddesi, türk devletine vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkes türk' tür dediğine göre 76ncı maddede geçen türkkelimesini türk vatandaşı şeklinde anlamak gerekir. o halde, milletvekili ve belediye başkanlığına seçilebilmek için türk vatandaşlığı sahip olunması gereken bir şarttır.
çifte vatandaşlık - çifte vatandaşlık milletvekili seçilme yeterliliğine engel değildir.
2. yaş
anayasanın 76ncı maddesi, seçilebilme yeterliliği için 25 yaşını doldurmuş olmayı aramaktadır.
3. öğrenim
öğrenim seçmenlik için aranmayan bir koşuldur. ancak milletvekilliği için. 1982 anayasası en az ilkokul mezunu olma şartını getirmiştir.
4. askerlik
1982 anayasasının öngördüğü bir şartta askerlik hizmetini yapmış olmaktır. askerlik hizmetiyle yükümlü olmayan kadınlar için ve bir özrü nedeniyle askerlik hizmetinden muaf tutulmuş kişiler için bu şart aranmaz. ancak askerliğini usulüne uygun olarak erteletmiş (tecil etmiş) olanların milletvekili seçilebilme yeterlilikleri yoktur.
b. olumsuz şartlar
olumsuz şartlar mevcut olmaları durumunda seçilme yeterliliğini ortadan kaldıran şartlardır.
1. kısıtlı olmamak
anayasanın 76ncı maddesine göre, kısıtlılar milletvekili seçilemezler. buradaki kısıtlılıktan kastedilen şey, türk medenî kanununa göre hacir altında olmaktır. hacir, reşit olan fakat korunmaları gereken şahısların fiil ehliyetlerinin mahkeme tarafından tamamen kaldırılması veya sınırlandırılmasıdır. türk medenî kanununun 355 ve devamı maddelerine göre akıl hastalığı veya akıl zayıflığı, israf, ayyaşlık, suihal, suiidare, bir sene ve daha fazla hürriyeti bağlayıcı bir ceza ile mahkûmiyeti birer hacir sebebidir. bunlardan başka, bir de ihtiyarî hacir vardır. medenî kanunun 358inci maddesine göre, ihtiyarlığı, malûliyeti veya tecrübesizliği sebebiyle işlerini gereği gibi görmekten aciz olduğunu ispat eden her reşit, vesayet altına alınmasını talep edebilir. hacir kararı sulh hukuk mahkemesi tarafından verilir. işte bu nedenlerle bir sulh hukuk mahkemesi tarafından hacir altına alınanlar milletvekili seçilemezler.
2. kamu hizmetlerinden yasaklı olmamak
kamu hizmetlerinden yasaklılık cezası, ceza mahkemeleri tarafından hükmolunur. türk ceza kanununun 31inci maddesinde düzenlenmiştir. bu maddeye göre, beş seneden fazla ağır hapse mahkûmiyet müebbeden ve üç seneden beş seneye kadar ağır hapse mahkûmiyet, hükmolunan cezaya müsavi bir müddetle, hidematı ammeden memnuiyeti müstelzimdir.
3. toplam bir yıldan fazla hapis cezasına hüküm giymiş
olmamak
anayasanın 76ncı maddesine göre, taksirli suçlar hariç toplam bir yıl veya daha fazla hapis cezasına hüküm giymiş olanlar milletvekili seçilemezler. bu hükümden taksirli suçlar hariç tutulmuştur. ancak bu hükmün kapsamına her türlü suç girer. maddede, toplam bir yıl veya daha fazla hapis cezasına hüküm giymiş olanlar dendiğine göre, bu cezanın bir defada verilmiş olması gerekli değildir. yani bir kişi hakkında değişik suçlardan ve değişik tarihlerde hükmolunmuş hapis cezalarının toplamı bir yılı buluyorsa bu durumda da o kişinin milletvekili seçilme yeterliliği yoktur.
4. ağır hapis cezasına hüküm giymiş olmamak
ağır hapis cezasına hüküm giymiş olanlar her halükârda milletvekili seçilme yeterliliğinden mahrumdurlar. türk ceza kanununun 13üncü maddesine göre, ağır hapis cezası, müebbet veya muvakkattır. müebbet ölünceye kadar devam eder. muvakkat ağır hapis, kanunda tasrih edilmeyen yerlerde 1 seneden 24 seneye kadardır.
anayasamıza göre, süresi ne olursa olsun, ağır hapis cezası, milletvekili seçilme yeterliliğine bir engel oluşturmaktadır. 10 haziran 1983 tarih ve 2839 sayılı milletvekili seçimi kanununun 11inci maddesi de süresi ne olursa olsun ağır hapis cezasına hüküm giymiş olanlar milletvekili seçilemezler diyerek aynı şeyi öngörmüştür.
5. yüz kızartıcı suçlar dan hüküm giymiş olmamak
anayasanın 76ncı maddesine göre,
zimmet, ihtilas, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlarla hüküm giymiş olanlar, affa uğramış olsalar bile milletvekili seçilemezler.
6. belirli suçlardan hüküm giymemiş olmak
anayasanın 76ncı maddesine göre,
kaçakçılık, resmî ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, devlet sırlarını açığa vurma, ideolojik veya anarşik eylemlere katılma ve bu gibi eylemleri tahrik ve teşvik suçlarından biriyle hüküm giymiş olanlar, affa uğramış olsalar bile milletvekili seçilemezler.
burada geçen ideolojik veya anarşik eylemlere katılma ve bu gibi eylemleri tahrik ve teşvik suçları, 10 haziran 1983 tarih ve 2839 sayılı milletvekili seçimi kanununun 11inci maddesinde açıklığa kavuşturulmuştur. bu maddeye göre,
2. türk ceza kanununun ikinci kitabının, birinci babında yazılı suçlardan veya bu suçların işlenmesini alenî olarak tahrik etme suçundan mahkûm olanlar,
3. terör eylemlerinden mahkûm olanlar,
4. türk ceza kanununun 536ncı maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarında yazılı eylemlerle aynı kanunun 537nci maddesinin birinci, ikinci üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralarında yazılı eylemlerin siyasî ve ideolojik amaçlarla işlemekten mahkûm olanlar milletvekili seçilemezler. bu tür suçlardan hüküm giymiş olanlar, affa uğramış olsalar bile milletvekili seçilemezler.
7. seçilme yeterliliğine sahip olup da istifa etmedikçe aday
olamayanlar
yukarıda sayılan milletvekili seçilemeyeceklerin dışında, bir grup vatandaş vardır ki, bunların seçilme yeterlilikleri vardır. ancak, görevlerinden çekilmedikçe aday olma hakları yoktur. anayasanın 76ncı maddesine göre, hâkimler ve savcılar, yüksek yargı organları mensupları, yükseköğretim kurumlarındaki öğretim elemanları, yükseköğretim kurulu üyeleri, kamu kurum ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri ile yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri ve silahlı kuvvetler mensupları, görevlerinden çekilmedikçe aday olamazlar ve milletvekili seçilemezler.
kaynak : (bkz:
harrycool)
* *