34
sezon maç gol ort.
1959-59 114 264 2,31
1959-60 380 929 2,44
1960-61 380 850 2,23
1961-62 380 857 2,25
1962-63 352 937 2,66
1963-64 306 691 2,06
1964-65 240 516 2,15
1965-66 240 545 2,27
1966-67 272 549 2,02
1967-68 272 602 2,21
1968-69 240 471 1,96
1969-70 240 419 1,74
1970-71 240 445 1,85
1971-72 240 464 1,93
1972-73 240 449 1,87
1973-74 240 405 1,68
1974-75 240 442 1,84
1975-76 240 479 1,99
1976-77 240 442 1,84
1977-78 240 474 1,97
1978-79 240 486 2,02
1979-80 240 422 1,75
1980-81 240 466 1,94
1981-82 272 490 1,80
1982-83 306 636 2,08
1983-84 306 633 2,06
1984-85 306 686 2,24
1985-86 342 808 2,36
1986-87 342 776 2,26
1987-88 380 1032 2,71
1988-89 342 985 2,88
1989-90 306 819 2,67
1990-91 240 672 2,80
1991-92 240 677 2,82
1992-93 240 716 2,98
1993-94 240 700 2,91
1994-95 306 945 3,08
1995-96 306 873 2,85
1996-97 306 878 2,86
1997-98 306 861 2,81
1998-99 306 875 2,85
1999-00 306 878 2,86
2000-01 306 1017 3,32
2001-02 306 910 2,97
2002-03 306 853 2,78
2003-04 306 908 2,96
2004-05 306 901 2,94
2005-06 306 849 2,77
2006-07 306 736 2,40
2007-08 306 784 2,56
2008-09 306 787 2,57
2009-10 276 666 2,41
2010-11 306 838 2,73
2011-12 330 860 2,60
2012-13 306 817 2,66
2013-14 306 806 2,63
2014-15 306 873 2,85
2015-16 306 827 2,70
2016-17 306 828 2,70
2017-18 306 906 2,96
2018-19 306 821 2,68
2019-20 306 875 2,85
2020-21 400 1136 2,84 genel ort. 2,46
bu veriler ligimize ait. diğer liglerde de benzer bir ortalama bulunabilir. ülkelerin futbol anlayışlarına göre bazılarının gol ortalamaları daha yüksek, bazılarının daha düşük olacaktır ama son kertede tüm futbol maçlarının gol ortalamasında bulacağınız sayı, muhtemelen 3'e daha yakın, 2 ve 3 arasında bir sayı olacaktır. (zaten futbol bahis dünyasında en fazla tercih edilen bahsin 2,5 gol alt-üst olmasının istatistiksel nedeni budur.) bu ortalamanın önemi, yazının ilerleyen bölümlerinde ortaya koyulacak sevgili romalılar.
expg ya da xg, ecnebilerin expected goals adını verdiği çeşitli parametreler kullanılarak oluşturulan ve gol beklentisini gösteren verinin kısaltılmış hali. özellikle teknik direktörlerin kullanması ve gerekli çıkarımları yapması gereken değerli bir veri. ama futbol, bu tür verilerin en az geçerli olduğu takım sporudur. çünkü futbol, doğası gereği, hawking'in uğraştığı ve başaramadığı theory of everything (her şeyin teorisi) gibi bir teori talep eder. şöyle örneklendirelim: kendi sahasında topla buluşan bir orta saha oyuncusu, sağ kanattan fırlayan ve önü açık olan beke pas versin. ve bu pas, açısı, şiddeti, topun havadan ya da yerden gitmesi vs. gibi sebeplerden biri ya da birkaçı yüzünden, hızlanan ve momentumu artan bekin bir adım gerisine düşsün. istatistiklerde bu başarılı bir pas olarak görünecektir. ancak, bir adım gerisine düşen top nedeniyle hızını yavaşlatmak zorunda kalan ve momentumu düşen bek, önü artık kapalı olduğu için topu geriye oynamak zorunda kalacak. maçı izleyen bizler, verilen pas bekin gerisine değil de, bir adım önüne olsa, o çok değerli 2 saniyenin harcanmayacağını ve takımımızın olası bir golden olduğunu görürüz. ve tüm bu olaylar atak yapan takımın kendi yarı sahasında yaşansın. benzer milyonlarca örnek verilebilir. ve bu örneklerin verileri toplanamaz. herhangi bir şut olmadığı için, xg de bunu ölçemez.
diğer takım sporlarında ortalama goal (yani hedef, skor) sayıları çok yüksek olduğu için, istatistiksel veriler çok daha fazla şey ifade eder. çünkü bir maçta yüzlerce skor ve yine yüzlerce şut pozisyonu olur. söz gelimi, bir basketbolcunun serbest atış çizgisindeki ya da 3 sayılık şut başarı istatistiği net olarak ortadadır. çünkü bir basketbolcunun kariyerinde onbinlerce şut istatistiği vardır ve bir maçta atacağı serbest atış oranı gerçek değerine çok yakın olacak şekilde öngörülebilir. bir parayı 10 kez havaya atın. 8t 2y, 4t 6y, 7t 3y gelebilir. ama örneklem kümesini yükseltirseniz, yani parayı 2000 kez havaya atarsanız, 1000t 1000y sonucuna çok yakın veriler toplarsınız. futboldaki gol ortalama sayısına geri dönelim: 2 ve 3 arası sihirli bir sayı. yani goal, futbolda diğer takım sporlarına göre öldürücü önemde. diğer sporlara nazaran çok nadir (şut ve pozisyon sayısı da) ve oluşması için 20 öncesi pasın kalitesinin bile etkisi diğer takım sporlarına göre çok fazla.
ayrıca xg aritmetik toplamayla oluşturulan bir veri. hayali bir atletico madrid-real madrid maçı düşünelim. real maç boyu 14 şut çekmiş olsun. bu 14 şutun xg değerleri toplamı 2,3 olsun. ama maçı izleyen bizler atletico'nun maç boyu çok iyi defans yaptığını ve ral'in zorlama şutlar dışında etkili ataklar geliştiremediğini gördük. maç boyu rakip yarı sahada boş alan bulamamış, taraftarlarını heyecanladıracak pozisyonlara girememiş ve maçı 2-0 kaybetmiş bir real madrid. ama xg:2,3!
inanın futbolun doğasına dair çok daha fazla örnek verilebilir. xg değerli bir veri. tekrar ediyorum, teknik direktörler tarafından üzerinde çalışılması ve değerlendirilmesi önemli. ama futbolun diğer takım sporlarının yanına asla yaklaşamayacağı kadar çok değişkenleri var ve bu ölçüm denemeleri tüm iyi niyetlerine rağmen, eşyanın doğası gereği yetersiz.
bu konunun son zamanlarda sözlüğümüzde sık dillendirilmesinin sebebinin, fatih terim'i her daim savunma refleksine sahip yazarlar olduğunu düşünüyorum. (bkz: fenerbahçe kırmak üzereyken tanımlanan rekorlar) örneğindeki fenerlilerin psikolojisine ve refleksine sahip yazarlar var aramızda. çünkü futbolumuza dair bir çok şey kötü gidiyor, fatih terim daha yüksek sesle eleştiriliyor. bu yüzden bulabildikleri her fatih terim'i aklayacak bilgi parçacığına bile dört elle sarılıyorlar. bir zahmet, misliyle fazla para harcadığın, yine misliyle fazla medya ve hakem desteğine sahip olduğun bu leş ligin takımlarına karşı xg değerin yüksek olsun. ama avrupa kupalarında az biraz vasat üstü takımlara karşı xg verisi üretecek bir şey bile yapamıyoruz.
ama ''biz aslında iyi oynuyoruz, şu kadar xg'miz var'' diyebilirsiniz. valla gülmem.
1959-59 114 264 2,31
1959-60 380 929 2,44
1960-61 380 850 2,23
1961-62 380 857 2,25
1962-63 352 937 2,66
1963-64 306 691 2,06
1964-65 240 516 2,15
1965-66 240 545 2,27
1966-67 272 549 2,02
1967-68 272 602 2,21
1968-69 240 471 1,96
1969-70 240 419 1,74
1970-71 240 445 1,85
1971-72 240 464 1,93
1972-73 240 449 1,87
1973-74 240 405 1,68
1974-75 240 442 1,84
1975-76 240 479 1,99
1976-77 240 442 1,84
1977-78 240 474 1,97
1978-79 240 486 2,02
1979-80 240 422 1,75
1980-81 240 466 1,94
1981-82 272 490 1,80
1982-83 306 636 2,08
1983-84 306 633 2,06
1984-85 306 686 2,24
1985-86 342 808 2,36
1986-87 342 776 2,26
1987-88 380 1032 2,71
1988-89 342 985 2,88
1989-90 306 819 2,67
1990-91 240 672 2,80
1991-92 240 677 2,82
1992-93 240 716 2,98
1993-94 240 700 2,91
1994-95 306 945 3,08
1995-96 306 873 2,85
1996-97 306 878 2,86
1997-98 306 861 2,81
1998-99 306 875 2,85
1999-00 306 878 2,86
2000-01 306 1017 3,32
2001-02 306 910 2,97
2002-03 306 853 2,78
2003-04 306 908 2,96
2004-05 306 901 2,94
2005-06 306 849 2,77
2006-07 306 736 2,40
2007-08 306 784 2,56
2008-09 306 787 2,57
2009-10 276 666 2,41
2010-11 306 838 2,73
2011-12 330 860 2,60
2012-13 306 817 2,66
2013-14 306 806 2,63
2014-15 306 873 2,85
2015-16 306 827 2,70
2016-17 306 828 2,70
2017-18 306 906 2,96
2018-19 306 821 2,68
2019-20 306 875 2,85
2020-21 400 1136 2,84 genel ort. 2,46
bu veriler ligimize ait. diğer liglerde de benzer bir ortalama bulunabilir. ülkelerin futbol anlayışlarına göre bazılarının gol ortalamaları daha yüksek, bazılarının daha düşük olacaktır ama son kertede tüm futbol maçlarının gol ortalamasında bulacağınız sayı, muhtemelen 3'e daha yakın, 2 ve 3 arasında bir sayı olacaktır. (zaten futbol bahis dünyasında en fazla tercih edilen bahsin 2,5 gol alt-üst olmasının istatistiksel nedeni budur.) bu ortalamanın önemi, yazının ilerleyen bölümlerinde ortaya koyulacak sevgili romalılar.
expg ya da xg, ecnebilerin expected goals adını verdiği çeşitli parametreler kullanılarak oluşturulan ve gol beklentisini gösteren verinin kısaltılmış hali. özellikle teknik direktörlerin kullanması ve gerekli çıkarımları yapması gereken değerli bir veri. ama futbol, bu tür verilerin en az geçerli olduğu takım sporudur. çünkü futbol, doğası gereği, hawking'in uğraştığı ve başaramadığı theory of everything (her şeyin teorisi) gibi bir teori talep eder. şöyle örneklendirelim: kendi sahasında topla buluşan bir orta saha oyuncusu, sağ kanattan fırlayan ve önü açık olan beke pas versin. ve bu pas, açısı, şiddeti, topun havadan ya da yerden gitmesi vs. gibi sebeplerden biri ya da birkaçı yüzünden, hızlanan ve momentumu artan bekin bir adım gerisine düşsün. istatistiklerde bu başarılı bir pas olarak görünecektir. ancak, bir adım gerisine düşen top nedeniyle hızını yavaşlatmak zorunda kalan ve momentumu düşen bek, önü artık kapalı olduğu için topu geriye oynamak zorunda kalacak. maçı izleyen bizler, verilen pas bekin gerisine değil de, bir adım önüne olsa, o çok değerli 2 saniyenin harcanmayacağını ve takımımızın olası bir golden olduğunu görürüz. ve tüm bu olaylar atak yapan takımın kendi yarı sahasında yaşansın. benzer milyonlarca örnek verilebilir. ve bu örneklerin verileri toplanamaz. herhangi bir şut olmadığı için, xg de bunu ölçemez.
diğer takım sporlarında ortalama goal (yani hedef, skor) sayıları çok yüksek olduğu için, istatistiksel veriler çok daha fazla şey ifade eder. çünkü bir maçta yüzlerce skor ve yine yüzlerce şut pozisyonu olur. söz gelimi, bir basketbolcunun serbest atış çizgisindeki ya da 3 sayılık şut başarı istatistiği net olarak ortadadır. çünkü bir basketbolcunun kariyerinde onbinlerce şut istatistiği vardır ve bir maçta atacağı serbest atış oranı gerçek değerine çok yakın olacak şekilde öngörülebilir. bir parayı 10 kez havaya atın. 8t 2y, 4t 6y, 7t 3y gelebilir. ama örneklem kümesini yükseltirseniz, yani parayı 2000 kez havaya atarsanız, 1000t 1000y sonucuna çok yakın veriler toplarsınız. futboldaki gol ortalama sayısına geri dönelim: 2 ve 3 arası sihirli bir sayı. yani goal, futbolda diğer takım sporlarına göre öldürücü önemde. diğer sporlara nazaran çok nadir (şut ve pozisyon sayısı da) ve oluşması için 20 öncesi pasın kalitesinin bile etkisi diğer takım sporlarına göre çok fazla.
ayrıca xg aritmetik toplamayla oluşturulan bir veri. hayali bir atletico madrid-real madrid maçı düşünelim. real maç boyu 14 şut çekmiş olsun. bu 14 şutun xg değerleri toplamı 2,3 olsun. ama maçı izleyen bizler atletico'nun maç boyu çok iyi defans yaptığını ve ral'in zorlama şutlar dışında etkili ataklar geliştiremediğini gördük. maç boyu rakip yarı sahada boş alan bulamamış, taraftarlarını heyecanladıracak pozisyonlara girememiş ve maçı 2-0 kaybetmiş bir real madrid. ama xg:2,3!
inanın futbolun doğasına dair çok daha fazla örnek verilebilir. xg değerli bir veri. tekrar ediyorum, teknik direktörler tarafından üzerinde çalışılması ve değerlendirilmesi önemli. ama futbolun diğer takım sporlarının yanına asla yaklaşamayacağı kadar çok değişkenleri var ve bu ölçüm denemeleri tüm iyi niyetlerine rağmen, eşyanın doğası gereği yetersiz.
bu konunun son zamanlarda sözlüğümüzde sık dillendirilmesinin sebebinin, fatih terim'i her daim savunma refleksine sahip yazarlar olduğunu düşünüyorum. (bkz: fenerbahçe kırmak üzereyken tanımlanan rekorlar) örneğindeki fenerlilerin psikolojisine ve refleksine sahip yazarlar var aramızda. çünkü futbolumuza dair bir çok şey kötü gidiyor, fatih terim daha yüksek sesle eleştiriliyor. bu yüzden bulabildikleri her fatih terim'i aklayacak bilgi parçacığına bile dört elle sarılıyorlar. bir zahmet, misliyle fazla para harcadığın, yine misliyle fazla medya ve hakem desteğine sahip olduğun bu leş ligin takımlarına karşı xg değerin yüksek olsun. ama avrupa kupalarında az biraz vasat üstü takımlara karşı xg verisi üretecek bir şey bile yapamıyoruz.
ama ''biz aslında iyi oynuyoruz, şu kadar xg'miz var'' diyebilirsiniz. valla gülmem.
