fenerbahçe'nin fenerium'da 5 yıldızlı forma çıkarıp "since 1912" şeklinde not düşmesiyle tekrar gündeme gelmiş olay...
arkadaşlar...
öncelikle saygılarımı sevgilerimi sunuyorum sizlere...
bazı arkadaşlar bilirler, benim "futbol tarihi araştırmacılığı" gibi bir hobim mevcut.
aşağıya uzun uzadıya bu "1959 öncesi şampiyonluklar" meselesini yazacağım.
o yüzden sabrı ve merakı olan arkadaşlara iyi okumalar dilerken sabrı ve merakı olmayan kardeşlerimize şimdiden "boşver abi okuma" diyerek sevgiyle uğurlayalım.
-------------------------------------------------
mevcut
profesyonel futbol ligimizin tarihi, türkiye futbol federasyonu'nun kuruluş yılı olan 1959'de başlıyor.
bakın vurgulamakta fayda var - profesyonel...
neden profesyonel? çünkü federe olmayan bir sporun amatörlük olarak kabul edildiği bir yapı söz konusu.
mahallede arkadaşlarınızla toplanıp:
-"abi herkes 5'er adam toplasın, kendi aramızda maç yapalım, en çok kazanana lokaldeki çay demliğini verelim" demenizle aynı şey aslında.
neyse;
1959'da federasyon kuruluyor. bu kuruluşun ardından elde edilen şampiyonluk sayıları ise çok net:
- galatasaray: 20
- fenerbahçe: 19
- beşiktaş: 11
- trabzonspor: 6
- bursaspor: 1
cidden de doğruladığımızda bunu görebiliyoruz - 20+19+11+6+1=57 ve 1959+57=2016
okuyanların "ama beşiktaş 13 değil miydi neden 11?" diye sorduğunu duyar gibiyim. doğrudur. işte zurnanın zırt dediği durum burada ortaya çıkıyor;
milli lig adı verilen bir turnuva var "1.lig"den önce... bu milli lig'in 56-57 ve 57-58 sezonları federasyon kurulmadan önce oynanmış turnuvalar.
ancak bu 2 turnuvayı kazanan beşiktaş jimnastik kulübü, kazandığı 2 şampiyonluk sonrası uefa'nın daveti üzerine avrupa takımlarıyla türkiye şampiyonu unvanıyla mücadele etmeye hak kazanmış. federasyonumuz olmamasına rağmen uefa'nın bizi neden davet ettiği merak konusu, velhasıl, olan olmuş ve beşiktaş bu 2 şampiyonluğun da kabulü ve tescili için federasyona dava açıp kazanmış.
o yüzden mevcut sistemimizde beşiktaş 13 kez şampiyon olmuş gözükmekte...
gelelim 1959 ve öncesine...
- 29 mayıs 2015 itibarıyla gazetelerde ve sosyal medya organlarında, fenerbahçe'nin 5 yıldızlı formayı bastırdığı ve "since 1912" ibaresini koydukları konuşuluyor. kimi fenerbahçe taraftarı bu konuyu utanç verici bulurken kimi yazarlar ve taraftarlar ise
"haklı bir eylem, 1959 öncesi şampiyonluklarımızı saymıyorlar, saysalar 5 yıldızımız oluyor" diyorlar.
her ne kadar açıkça bir "eziklik" olarak kabul etmek gerekse de hümanist davranalım ve "haklılık payları var" diyerek araştırmaya başlayalım.
evet... cidden haklılık payları var. haklı oldukları nokta şu;
-1959 öncesi dönemde futbol şubesinin kazandığı turnuva sayısı açısından fenerbahçe'nin üstünlüğü göze çarpıyor.
ancak, bu arkadaşlarımızın iddiası şu: "eğer 1959 öncesi şampiyonluklar sayılsaydı, fenerbahçe'nin 28 şampiyonluğu olacaktı, galatasaray 20'de kalacaktı, beşiktaş 18'e yükselecekti... yani fenerbahçe 5 galatasaray 4 beşiktaş 3 yıldız takacaktı.
hmmmm.... çok ilginç... iddia şu ki, 1959 öncesi dönemde fenerbahçe'nin 9 şampiyonluğu beşiktaş'ın 5 şampiyonluğu var, galatasaray'ın şampiyonluğu yok...
enteresan...
türk futbolunun kurucusu olan galatasaray'ın 1959 öncesinde şampiyonluğunun olmaması size de biraz ilginç gelmedi mi?
inceleyelim...
türkiye'de futbolun başlangıcından bu yana mahalli ligler, yerel ligler, cuma ve pazar ligleri, federe olmayan yöresel müsabakalar dahil olmak üzere pek çok turnuva göze çarpıyor.
bazı turnuvalar tek maç üzerinden 2 takım arasında oynanıyor, bazı turnuvalarda 4-5 takım arasında oynanıyor.
bazı turnuvalar sadece bir takımın seçtiği kardeş takımlarıyla oynanırken bazı turnuvalar aynı sene farklı takımların katılımıyla oynanıyor.
örnek verelim:
- sezon 1914-1915 sezonu: 1914-15 sezonunda galatasaray istanbul futbol birliği ligi'ni; fenerbahçe ise diğer lige oranla daha güçsüz takımların yer aldığı istanbul futbol şampiyonluğu ligi'ni şampiyon olarak tamamladı. galatasaray, kendi liginin önceki liglerin devamı olduğunu ve esas şampiyonun kendisi olduğunu iddia ederek fenerbahçe'den şildi istedi. aksini iddia eden fenerbahçe ise şildi vermedi ve kendi ismini şildin üzerinde bulunan onuncu gümüş kalbe kazıdı. sonuç olarak şilt, fenerbahçe'de kaldı.
evet... arkadaşlarımızın tescilini talep ettikleri liglerden birisi bu... aynı anda 2 paralel lig, biri güçlü diğeri güçsüz ekiplerden kurulu. güçlü olan ligi kazanan galatasaray. fenerbahçe bir önceki senenin şampiyonu. şilt onlarda. ancak fenerbahçe o sene yaşadığı sıkıntılardan ve kadro kuramamaktan ötürü galatasaray'ın olduğu lige katılmak istemiyor. sonra sezon ortasında "bizi de alın" diye talepte bulunuyor. ancak zaten başlamış olan lig devam ettiğinden red cevabı alıyor. buna sinirlenen fenerbahçe kendi semti etrafında bulunan beykoz, üsküdar ve kadıköy'ün mahalli takımlarından bir lig kuruyor. bu ligi kazanıp kendini türkiye şampiyonu ilan ediyor. - çok bir yoruma gerek yok sanırım. olayın vahameti ortada... aziz yıldırım'ın o zamanlarda da yaşıyor olduğunu düşünmemize sebep olan olaylar yaşanmış malesef. geçelim...
aşağıda türkiye'de futbolun başladığı tarihten itibaren oynanan turnuvalar ve bu turnuvalardaki başarıları listeleyen çizelgeler göreceksiniz, başlıyoruz:
istanbul futbol ligi
sezon-----şampiyon
1904-05 imogene
1905-06 cadi-keuy
1906-07 cadi-keuy
1907-08 moda
1908-09 galatasaray
1909-10 galatasaray
1910-11 galatasaray
1911-12 fenerbahçe
1912-13 balkan savaşı sebebiyle düzenlenmedi.
1913-14 fenerbahçe
1914-15 galatasaray (istanbul futbol birliği ligi) [a]
fenerbahçe (istanbul futbol şampiyonluğu ligi)
a. ↑ 1914-15 sezonunda galatasaray istanbul futbol birliği ligi'ni; fenerbahçe ise diğer lige oranla daha güçsüz takımların yer aldığı istanbul futbol şampiyonluğu ligi'ni şampiyon olarak tamamladı. galatasaray, kendi liginin önceki liglerin devamı olduğunu ve esas şampiyonun kendisi olduğunu iddia ederek fenerbahçe'den şildi istedi. aksini iddia eden fenerbahçe ise şildi vermedi ve kendi ismini şildin üzerinde bulunan onuncu gümüş kalbe kazıdı. sonuç olarak şilt,
fenerbahçe'de kaldı.
özet--------------şampiyonluk
galatasaray-----------4
fenerbahçe-----------3
cadi-keuy--------------2
moda--------------------1
imogene----------------1
cuma ligi
sezon--------------şampiyon
1915-1916--------galatasaray
1916-1917--------altınordu idman yurdu
1917-1918--------altınordu idman yurdu
1918-1919--------yapılmadı
1919-1920--------yapılmadı
1920-1921--------fenerbahçe
1921-1922--------galatasaray
1922-1923--------fenerbahçe
özet-------------şampiyonluk
galatasaray---------2
fenerbahçe--------2
altınordu-------------2
istanbul türk idman birliği ligi
sezon------------şampiyon
1919-20----------beşiktaş
1920-21----------beşiktaş
pazar ligi
sezon------------şampiyon
1920-21--------ittihatspor
1921-22--------beşiktaş
özet-------------şampiyonluk
beşiktaş------------3
ittihatspor----------1
istanbul futbol ligi
sezon-------------şampiyon
1923-24---------beşiktaş
1924-25---------galatasaray
1925-26---------galatasaray
1926-27---------galatasaray
1927-28---------1928 yaz olimpiyatları sebebiyle düzenlenmedi.
1928-29---------galatasaray
1929-30---------fenerbahçe
1930-31---------galatasaray
1931-32----------istanbulspor
1932-33----------fenerbahçe
1933-34----------beşiktaş
1934-35----------fenerbahçe
1935-36----------fenerbahçe
1936-37----------fenerbahçe
1937-38----------güneş
1938-39----------beşiktaş
1939-40----------beşiktaş
1940-41----------beşiktaş
1941-42----------beşiktaş
1942-43----------beşiktaş
1943-44----------fenerbahçe
1944-45----------beşiktaş
1945-46----------beşiktaş
1946-47----------fenerbahçe
1947-48----------fenerbahçe
1948-49----------galatasaray
1949-50----------beşiktaş
1950-51----------beşiktaş
özet-------------şampiyonluk
beşiktaş---------------11
fenerbahçe-----------8
galatasaray------------6
güneş-------------------1
istanbulspor-----------1
milli küme
sezon----------şampiyon
1937------------fenerbahçe
1938------------güneş
1939------------galatasaray
1940------------fenerbahçe
1941------------beşiktaş
1942------------düzenlenmedi
1943------------fenerbahçe
1944------------beşiktaş
1945------------fenerbahçe
1946------------fenerbahçe
1947------------beşiktaş
1948------------1948 yaz olimpiyatları nedeniyle düzenlenmedi
1949------------1949 akdeniz kupası nedeniyle düzenlenmedi
1950------------fenerbahçe
özet---------------şampiyonluk
fenerbahçe-----------6
beşiktaş----------------3
galatasaray-----------1
güneş------------------1
istanbul profesyonel ligi
sezon-------şampiyon
1951-52----beşiktaş
1952-53----fenerbahçe
1953-54----beşiktaş
1954-55----galatasaray
1955-56----galatasaray
1956-57----fenerbahçe
1957-58----galatasaray
1958-59----fenerbahçe
özet-------------şampiyonluk
galatasaray------------3
fenerbahçe-----------3
beşiktaş----------------2
yukarıda da net olarak görebileceğiniz üzere galatasaray'ın şampiyon olmadığı bir 1959 öncesi durumu söz konusu değil. tarihlere bakıldığında da görüleceği üzere aynı yıllarda oynanan paralel ligler mevcut.
tüm bu turnuvaları birer lig olarak kabul edeceksek (ki etmemizin hiçbir anlamı yok aslında) 1959 öncesinde yaşanan şampiyonlukların sayısı toplamda şu şekilde oluyor:
- fenerbahçe: 22
- galatasaray: 16
- beşiktaş : 19
ve bunlara ek olarak an itibariyle esamesi okunmayan bir çok takımın şampiyonluğu...
evet sayalım... bunları da ekleyelim... fenerbahçe bizden 6 şampiyonluk fazla yaşamış olsun... arada bugün itibariyle de 5 şampiyonluk fazla olsun.
biz o 5 farkı da kapatırız mühim değil...
ama sen tarihi kendi kritilerine göre şekillendirirsen, kendi kabul ettiğin liglerde kaç şampiyonluk yaşadığına göre kendine şampiyonluk sayısı eklersen, rakibinin, yani türk futbolunun kurucusu olan galatasaray'ın 1959'dan önce hiç şampiyonluğu olmadığını söylemeye kalkarsan dünyanın en komik argümanını savunan kişi konumuna düşersin...
bununla birlikte, senelerdir kendine teselli ettiğin 6-0'lık tarihi galibiyetine karşılık "ali sami yen ve arkadaşları fenerbahçe'yi kadıköy'de 7 kişiyle 7-0 yenmişler" dendiğinde cevap veremeyecek konuma gelirsin...
sonra istersen 30 yıldızlı t-shirt çıkar hiç sorun değil...
galatasaraylı da çıkar sana her zamanki yaptığı gibi, seni her seferinde sinir ettiği gibi der ki: "birader, senin tüm tarihinde alaverelerle dalaverelerle benden 5 şampiyonluk fazla yaşadığın gerçeğine 1 adet uefa kupası 1 adet de süper kupa farkını koy, sonra bir de git üstüne çay koy"... ne diyeceksin?
bu güzel yazı dizimizi
islam çupinin şu güzel sözleriyle noktalayalım:
-"fenerbahçe büyüklüğü ne şampiyonluk büyüklüğü, ne kupa büyüklüğüdür. onun büyüklüğü başka bir büyüklüktür işte, adı konamaz"
bence de... hiç adını koymaya çalışmayın, koymaya çalıştığınız her seferde galatasaray engeline takılıyorsunuz çünkü...
