bu skandal iki başlık altında incelenmelidir.
1-
totonero skandalı 1980 2-
totonero scandalı 1986önce başlığı incelemekle başlıyalım.
toto-nero.
toto: bahis demektir. türkçe anlamı ile maç sonuçları üzerine tahmim diyelim.
nero: kara (siyah)
totonero=kara bahis
1-
totonero skandalı 1980 italya'da
gladio'yu tasfiye etmek için başlatılan sürecin ilk hamlesidir.
1980 yılına gelindiğinde italyan devleti, içindeki
derin devlet'i (bkz:
gladio) temizlemek için bir dizi kararı hayata geçirmeye karar verdi. bu kararları alması nedeniyle derin devletin en önemli ayağı ve para kaynağı olan
italyan mafyası'nın her alandaki varlığına saldırmaya başladı. aslında italya'da çok uzun yıllardır
mafya tarafından yasadışı bahis oynatılmakta ve buradan elde edilen gelirin bir kısmı italyan derin devleti
galdio'ya aktarılmakta idi. en önemlisi italya'da
yasadışı bahis oynatmak kanunen suç teşkil etmemekteydi. hatta benim hatırladığım kadarı ile 1970'li yıllarda italya da bir şike soruşturması daha olmuş, bir takım insanlar suçunu itiraf etmelerine ve şikenin kanıtlanmış olmasına rağmen sadece
ss lazio küme düşürülmüş, olaya karışanlar ise hiç ceza almadan kurtulmuşlardı.
olay savcıların zorlaması sonucunda büyük bir kumarbazın mafia tarafından dolandırıldığı iddiası ile ortaya çıkması sonucunda patlak verdi. ardından büyük bir tutuklama ve yargılama süreci başladı. yasadışı bahis için yasalarda bir düzenleme olmaması nedeni ile yargılananların hepsinin beraat etmesine rağmen o devrin hükümetinin etkisinde bulunan futbol federasyonu insiyatif kullanıp bu işe karışanların hiç birini cezasız bırakmadı.
milan ve
ss lazio küme düşürüldü, 10'a yakın kulübe çeşitli cezalar verildi.
milan başkanı
ömür boyu men edildi ve onlarca futbolcu çeşitli cezalar aldı.
ceza alan futbolcular arasında en önemlisi
paolo rossi'dir. 1982 dünya kupası nedeniyle aldığı ceza affedilmiş olup, sonrasında 1982 dünya kupasını italya'nın kazanmasını sağlayıp kendisi de gol kralı olmuştur.
bu 1980 skandalı'nın üç tane önemli etkisi oldu;
birincisi ve en önemlisi italya'da mafya arasında büyük çatışmalar sahnelenmesi ve mafya'nın italyan halkı nezdinde tüm meşruiyetini yitirmesidir. (bu acip gelebilir ama bu sürece kadar italyan mafyası "halk dostu, milliyetçi ve yardımsever" bir imaja sahipti)
ikincisi; 1982 dünya şampiyonluğunda italya'nın şampiyonluğunun şaibeli hale gelmesi ve bu turnuva esnasında bile şike yaptığı iddialarının turnuvaya katılan takımların yöneticileri tarafından sürekli dillendirilmesidir.
üçüncüsü; bu mücadelenin başını çeken parlementerlerin öncüsü ve en önemlisi
pia la tore'nin öldürülmesi
2-
totonero scandalı 1986 ilk sürecin sonunda başlayan mafya çatışmaları halkı canından bezdirip mafya'nın tüm meşruiyetini kaybetmesine neden olması ile italya da başını
italyan komünist partisi genel başkanı
pia la tore'nin çektiği italyan parlamenterler süreci daha hızlandırma kararı alınınca
italyan mafyası ilk önce
pia la tore'yi katletti. bu olay dönemin italyan hükümetini daha fazla kızdırdı.
bu sefer uzun süren bir
telefon dinleme süreci ile 1986 yılında bu skandalda yeni bir perde açıldı. aslında bu ikinci dalga birincisinden çok daha kuvvetli ve yoğundu. (tabiki başta "ss lazio" olmak üzere) 100 civarında takım 200'den fazla futbolcu çeşitli cezalar aldı. (küme düşürme olmadı)
daha sonra bu süreç tarihin en yürekli savcılarından
di pietro'nun
gladio'nun belinin kırılması ile sonuçlandı.
not: şimdi yazarken farkettim. bu
ss lazio isimli faşist yuvası tam 3 defa şike yaptığı gerekçesi ile küme düşürülmüş bir takımdır.
