ikinci bayezid han tarafından yaptırılan okul ve binasının adıdır. ikinci bayezid hanın bu eseri,
gülbaba adlı bir velinin işaret ve tavsiyesiyle yaptırdığı söylenir (1481).
burası topkapı sarayındaki enderun-ı hümayuna aday hazırlayan en önemli enderun mektebiydi.
galata sarayı, bir cami ile herbiri iki yüz kişi alabilen üç koğuş ve her koğuşta bir hamam, zabit dairesi ve mutfaktan ibaretti.
galata sarayında her koğuşun oda kethüdası, odabaşı, kuşçubaşı, hamamcıbaşı ve başeski isimli zabitleri vardı. yeni saray hizmetine namzet olan acemiler burada tahsil görürlerdi.
okula alınacaklarla ilgili işlemlerde padişahın da müsaadesi alınırdı. buraya alınanlar, hizmet itibariyle çeşitli sınıflara ayrıldıkları gibi kendilerine tayin olunan değerli hocalardan ders görürlerdi. bu değerli hocalar tarafından, programlarında yer alan arapça ve farsça dilleri ile din ve fen dersleri okutulurdu. ayrıca silah kullanmayı da öğrenirlerdi.
çok sıkı disiplini olan
galata sarayını padişah, birkaç yılda bir teftişe gelir ve yetişen öğrencilerden saraya alınacakları seçerdi. okula daha sonra “
galata sarayı enderun-ı hümayun” adı verildi.
yavuz sultan selim ve
kanuni sultan süleyman han zamanında (1520-1566),
galata sarayı mektebinin esas ve nizamları yeniden tesbit olundu.
ikinci selim zamanında (1566-1574)
galata sarayındaki
enderun mektebi, eski saraya nakledildi ve boşalan yerlere de
galata sarayı medresesi kuruldu (1570).
çeşitli zamanlarda birçok değişikliklere uğrayan mektep, 1834’e kadar devlet hizmetine ehil kimseler yetiştirmeye devam etti. bu tarihten sonra, saray teşkilatında değişiklikler yapıldığından,
galata sarayı, “enderun mektebi” olma özelliğini kaybetti. 1838’de “(gb kz: mektebi tıbbiye)” haline getirildi.
daha sonra dört yıl kışla olarak kullanılıp, “
idadi-i umumi” adı altında askeri okullar yerleştirildi. nihayet, 1 eylül 1868’de “
galata sarayı mekteb-i sultanisi” (lisesi) adıyla öğretime başladı.
