1
diz ekleminin stabilitesini sağlayan dört önemli bağdan birisidir. ön çapraz bağın hemen arka komşusu olarak diz içerisinde yer alır. ön çapraz bağ yaralanmaları daha sık görüldüğü için genellikle daha iyi bilinmekle birlikte arka çapraz bağ yaralanmaları da en az ön çapraz bağ yaralanmaları kadar ciddidir ve tedavi gerektirir. arka çapraz bağ tibianın* geriye gitmesine engel olur. tibianın öne doğru gitmesine engel olan öçb ile birlikte dizin ön-arka stabilitesine önemli ölçüde katkı yaparlar.
arka çapraz bağda en sık görülen yaralanma şekli "ön konsol yaralanması" denilen, diz fleksiyonda* iken tibia üzerine aşırı geriye doğru kuvvet uygulanması sonucu oluşan yaralanmalardır. trafik kazalarında araç içerisinde dizin kaza sırasında hızla ön konsola çarpması sonucu olur. bundan farklı olarak dizin aşırı fleksiyona zorlanması da arka çapraz bağ yaralanmasına yol açabilecek önemli sebeplerdendir.
arka çapraz bağ yaralanmasında görülen ön çapraz bağ yaralanmasındaki şikayetlere benzer. dizde şişlik, ağrı, hareket kısıtlılığı temel şikayetlerdir. hastalar dizde boşalma hissinden şikayet ederler. kronik dönemde ön çapraz bağ yaralanmasında görüldüğü kadar yoğun bir stabilite bozukluğu görülmez, ancak bazı hastalar dizde boşluk hissi olduğunu ve özellikle merdiven inip çıkarken düşme korkusu oluştuğunu tarif ederler. bu şekilde stabilite kaybı şikayetleri olan hastalar cerrahiye adaydır.
arka çapraz bağ yaralanmasında doğru tanı konulabilmesi için öncelikle yaralanmanın nasıl olduğunu bilmek gerekir. arka çapraz bağ yaralanması düşünülüyorsa bacağa bağın fonksiyonlarını gösteren çeşitli manevralar yaptırılır. en güvenilir test arka çekmece testidir. bunun yanında çekilecek röntgenler ve mrg** de tanı konmasında yardımcıdır. özellikle mrg vasıtasıyla diz içerisindeki diğer yapılar da değerlendirilerek ek yaralanma varsa ortaya konulabilir. arka çapraz bağ yaralanması tek başına olabileceği gibi diğer diz içi doku yaralanmaları ile beraber olması da nadir değildir. özellikle yan bağ yaralanmaları ve kıkırdak yaralanmaları birlikte sık görülür.
arka çapraz bağ yaralanmasında tedavisinin erken dönemde eklem şişliği geçinceye kadar soğuk uygulama, yüksekte tutma ve üzerine basmadan koltuk değneği ile yürüme tavsiye edilir. şikayetler azaldıktan sonra fizik tedavi başlanır ve diz çevresi kaslar güçlendirilirken diz eklem hareket genişliklerinin tama getirilmesine çalışılır.
cerrahi tedavisi öçb ile mukayese edildiğinde daha zordur. ancak dizin stabilitesinin sağlanması açısından pek çok ortopedist tarafından tavsiye edilir. dizde birden fazla bağ yaralanması varlığında yada kalıcı diz stabilite kaybına bağlı günlük aktivitelerin yapılamaması durumunda cerrahi olarak açb yeniden yapılandırma ameliyatları yapılır. artroskopik cerrahi yöntemler tarif edilmiştir ve sonuçları açık cerrahilerden daha iyi olarak bildirilmektedir. beraberinde kopma kırıkları olabilir. ameliyat sırasında bunların da sabitlenmesi gereklidir. ameliyat sonrası rehabilitasyon çok önemlidir. bu dönemde eklem hareket genişliklerinin sağlanması ve kas kuvvetlerinin arttırılması için çalışılır. ameliyat sonrası erken dönemde bir çift koltuk değneği kullanılması ve açı ayarlı dizlik tavsiye edilir.
* *
arka çapraz bağda en sık görülen yaralanma şekli "ön konsol yaralanması" denilen, diz fleksiyonda* iken tibia üzerine aşırı geriye doğru kuvvet uygulanması sonucu oluşan yaralanmalardır. trafik kazalarında araç içerisinde dizin kaza sırasında hızla ön konsola çarpması sonucu olur. bundan farklı olarak dizin aşırı fleksiyona zorlanması da arka çapraz bağ yaralanmasına yol açabilecek önemli sebeplerdendir.
arka çapraz bağ yaralanmasında görülen ön çapraz bağ yaralanmasındaki şikayetlere benzer. dizde şişlik, ağrı, hareket kısıtlılığı temel şikayetlerdir. hastalar dizde boşalma hissinden şikayet ederler. kronik dönemde ön çapraz bağ yaralanmasında görüldüğü kadar yoğun bir stabilite bozukluğu görülmez, ancak bazı hastalar dizde boşluk hissi olduğunu ve özellikle merdiven inip çıkarken düşme korkusu oluştuğunu tarif ederler. bu şekilde stabilite kaybı şikayetleri olan hastalar cerrahiye adaydır.
arka çapraz bağ yaralanmasında doğru tanı konulabilmesi için öncelikle yaralanmanın nasıl olduğunu bilmek gerekir. arka çapraz bağ yaralanması düşünülüyorsa bacağa bağın fonksiyonlarını gösteren çeşitli manevralar yaptırılır. en güvenilir test arka çekmece testidir. bunun yanında çekilecek röntgenler ve mrg** de tanı konmasında yardımcıdır. özellikle mrg vasıtasıyla diz içerisindeki diğer yapılar da değerlendirilerek ek yaralanma varsa ortaya konulabilir. arka çapraz bağ yaralanması tek başına olabileceği gibi diğer diz içi doku yaralanmaları ile beraber olması da nadir değildir. özellikle yan bağ yaralanmaları ve kıkırdak yaralanmaları birlikte sık görülür.
arka çapraz bağ yaralanmasında tedavisinin erken dönemde eklem şişliği geçinceye kadar soğuk uygulama, yüksekte tutma ve üzerine basmadan koltuk değneği ile yürüme tavsiye edilir. şikayetler azaldıktan sonra fizik tedavi başlanır ve diz çevresi kaslar güçlendirilirken diz eklem hareket genişliklerinin tama getirilmesine çalışılır.
cerrahi tedavisi öçb ile mukayese edildiğinde daha zordur. ancak dizin stabilitesinin sağlanması açısından pek çok ortopedist tarafından tavsiye edilir. dizde birden fazla bağ yaralanması varlığında yada kalıcı diz stabilite kaybına bağlı günlük aktivitelerin yapılamaması durumunda cerrahi olarak açb yeniden yapılandırma ameliyatları yapılır. artroskopik cerrahi yöntemler tarif edilmiştir ve sonuçları açık cerrahilerden daha iyi olarak bildirilmektedir. beraberinde kopma kırıkları olabilir. ameliyat sırasında bunların da sabitlenmesi gereklidir. ameliyat sonrası rehabilitasyon çok önemlidir. bu dönemde eklem hareket genişliklerinin sağlanması ve kas kuvvetlerinin arttırılması için çalışılır. ameliyat sonrası erken dönemde bir çift koltuk değneği kullanılması ve açı ayarlı dizlik tavsiye edilir.
* *
