• 1
    3530 sayılı beden terbiyesi kanunu, türkiye cumhuriyeti bünyesindeki sporsal faaliyetler açısından çok önemli bir kanundur. atatürk dönemindeki spora bakış ile atatürk'ün vefatından sonraki bakışı karşılaştırmak adına mükemmel bir kanıttır.

    sadece ülkemizde değil aynı zamanda avrupa ve bütün dünya'ya örnek olan bir çalışmadır. bu kanun incelendiğinde günümüzdeki sportif yatırımların aslında taa 1938 yılında planlanan bir çalışmanın sadece geciktirilmiş hali olduğu anlaşılır. türk spor yöneticilerinin ne kadar vasıfsız olduğu, hemen her alanda olduğu gibi devlet politikaları yerine hükümet politikaları sayesinde diğer bütün kanunlar ve düzenlemeler gibi bu spor kanununun da uygulanamadığı anlaşılır.

    ayrıca bu başlığın bir başka önemi de internette bulunan ve yazıları neredeyse okunmaz halde olan kanun belgesinin en temiz ve en düzenli halinin artık sözlüğümüzde bulunmasıdır.

    not: kanunun orjinalliğini bozmamak adına kelimelerde çok bir değişiklik yapmadığımı da belirtmek isterim.

    resmî gazete ile neşir ve ilâm : 16/07/1938

    kabul tarihi: 29/09/1938

    umumi hükümler

    madde 1

    yurttaşı fizik ve moral kabiliyetlerinin ulusal ve inkilâbi amaçlara göre gelişimini bağlayan oyun, jimnastik ve spor faaliyetlerini sevk ve idare etmek maksat ile başvekâlete bağlı ve hükmî şahsiyeti haiz bir beden terbiyesi genel direktörlüğü kurulmuştur.

    madde 2

    genel müdürlüğün merkezi ankara'dır. genel direktörlük mülhak bütçe ile idare olunur. hesap, muamelât ve sarfiyatı muhasebei umumiye kanunu hükümlerine ve arttırma, eksiltme ve ihale kanunu hükümlerine tâbi değildir. genel direktörlüğün varidat ve masraf hesapları taallûk eltiği malî senenin hitamından itibaren en geç bir sene içinde divanı muhasebatın tedkikine arzolunur.

    madde 3

    genel direktörlük arşulusal spor temas ve münasebetlerinde merci olan resmi bir teşekküldür.

    madde 4

    gençler için kulüplere girmek ve boş zamanlarında beden terbiyesine devam etmek mecburidir. hangi yaştakı vatandaşların ne kadar müddetle ve hangi mevsimlerde spor mükellefiyeti altında bulunacakları ve ne gibi devair ve müesseselerde beden hareketlerinin tatbiki lazım geleceği icra vekilleri heyetince tayin olunur.

    merkez teşkilatı ve merkez istişare heyeti

    madde 5

    beden terbiyesi genel direktörlüğü merkezde bir genel direktör ile genel sekreterden, federasyonlar heyetlerinden ve teftiş, hesap, sağlık ve (saha ve tesisler) dairelerinden ve (neşriyat ve propaganda) (muhaberat, muamelat ve arşiv) , (sicil ve lisans) ve (müze ve kütüphane) şubelerinden teşekkül eder.

    genel direktörlük lüzumu kadar yerli ve yabancı mütehassıs ile memur ve müstahdem kullanır.

    madde 6

    beden terbiyesi genel direktörü başvekil tarafından intihab ve cumhur reisinin tasdiki ile tayini olunur. genel direktör bu kanunun hükümleri dairesinde kurulan teşekküllerin merci ve amiri olub bu teşekküllerin çalışmalarından mesuldür.

    genel sekreter ile daire reisleri, federasyon başkanları ve şube müdürleri genel direktör tarafından intihab ve başvekil tarafından tayin olunur. diğer memurlar ve müstahdemler doğrudan doğruya genel direktör tarafından intihab ve tayin olunurlar.

    madde 7

    bir veya daha fazla spor nevileri, teknik ve idare bakımından birer federasyona bağlanır. federasyonların adedi beden terbiyesi genel direktörünün (istişare heyeti) nin de mütaleasını almak suretiyle yapacağı teklif üzerine başvekil tarafından tespit olunur.

    madde 8

    merkez istişare heyeti beden terbiyesi genel direktörünün reisliği altında memlekette spor bilgisi ve ihtisası ile tanınmış olanlar arasından başvekil tarafından seçilecek beş zat ile kültür, milli müdafaa, dahiliye ve sıhhat ve içtimai muavenet vekaletlerinden intihab olunacak birer mümessilden terekküb eder. kendilerini alakalandıran işlerin müzakeresinde ilgili diğer vekaletlerin de birer mümessili bulundurulur.

    madde 9

    merkez istişare heyetinin vazifeleri;

    a- genel direktörlükçe hazırlanan yıllık bütçeyi tedkik etmek.
    b- grenel direktörlükçe hazırlanan yıllık çalışma programını tedkik ve tasdik etmek.
    c- teşkilâtı ilgilendiren talimatnameleri hazırlamak.
    d- federasyonların kurulması ve meşgul olacakları spor şubeleri hakkında mütalea beyan etmek.
    e- genel direktörlükçe kendisine havale edilen bütün işler hakkında mütalea beyan etmektir.

    b ve c bendlerinde yazılı işler hakkında merkez istişare heyetinin vereceği karar katğidir. ancak genel direktörlüğün talebi veya görülecek lüzum üzerine bu kararlar ya başvekil veya icra vekilleri heyeti tarafından fesih veya tadil olunabilir.

    vilayet teşkilatı

    madde 10

    her vilâyet birbeden terbiyesi bölgesidir. valiler bölgelerin başkanıdır. beden terbiyesi işleri vilâyetlerde valilerin, kazalarda kaymakamların, nahiyelerde nahiye müdürlerinin, belediye teşkilâtı olan köylerde belediye reislerinin ve diğer köylerde muhtarların idare ve mesuliyeti altındadır.

    madde 11

    bölgelerde beden terbiyesi ve spor işlerile meşgul olmak üzere valilerin mesuliyeti altında bölge beden terbiyesi direktörü ile o bölgede tatbik edilmekte olan spor nevilerinin alâkadar federasyonlarla mütenazır olarak, her biri için valinin seçeceği ve beden terbiyesi genel direktörlüğünün tasdik edeceği birer ajandan terekküb eden heyetler bulunur.

    madde 12

    lüzum görülecek vilâyetlerde beden terbiyesi işleri ile meşgul olmak üzere birer beden terbiyesi direktörü ve maiyetinde lüzumu kadar memur bulunur.

    kulübler, gruplar

    madde 13

    gençlerin beden terbiyesi ve sporu bu kanun ile kurulacak ve bu kanun hükümlerine intibak ettirilecek olan kulübler ve gruplar vasıtası ile yaptırılır. mekteb ve kışla dışında elli ve daha çok beden terbiyesi mükellefiyeti çağında yurttaş bulunan köy, kasaba, şehir ve münferid mahallerde kulüb, elliden az yerlerde spor grupları kurulur. beden terbiyesi mükellefiyeti çağında yurddaş sayısı beş yüzden fazla olan kasaba ve şehirlerde her kulübe beş yüzden fazla ve iki yüzden noksan düşmemek şartı ile kasaba ve şehir kulübleri tesis olunabilir.bu kulüblerin ve grupların imkân ve lüzumuna göre tesisi ve kulüblerin bu kanun hükümlerine göre, tevhidi, tefriki ve feshi genel direktörlüğün göstereceği lüzum üzerine îcra vekilleri heyetince kararlaştırılır.

    madde 14

    halkevleri kendi mensublarına ve arzu edenlere kapalı veya açık salonlarda beden terbiyesi genel direktörlüğü ile müşterek olarak tertib edilecek programlara göre jimnastik, eskrim, güreş, yürüyüş, salon oyunları ve millî danslar gibi beden terbiyesi hareketleri yaptırılabilir.

    vilayetler iştişare heyetleri

    madde 15

    vilâyet istişare heyeti valilerin riyasetinde bölge beden terbiyesi direktörü, kültür direktörü, mahallî askerî kumandanı veya vekil edeceği zat, sıhhat müdürü, umumî meclisce her yıl içinde seçilecek bir daimî encümen azası, belediye reisi ve merkezdeki lise veya orta okul beden terbiyesi öğretmeni ve vilâyet merkezinde sporda bilgisi ve ihtisası ile tanınmış vali tarafından seçilecek 2:4 zattan terekküb eder.*

    madde 16

    kaza istişare heyeti kaymakamın reisliği altında maarif memuru, askerlik şubesi reisi, belediye reisi, hükümet doktoru, okul beden terbiyesi öğretmeni, kazada spor bilgisi ve ihtisası ile tanınmış kaymakam tarafından seçilecek birer zattan terekküb eder.

    madde 17

    nahiye istişare heyeti, nahiye müdürünün reisliği altında belediye reisi yoksa merkez muhtarı, nahiye merkez okulu başöğretmeni ve kaymakamın seçeceği sporda bilgili veya ilgili iki zattan terekküb eder. köy istişare heyeti vazifesi köy ihtiyar heyetine verilmiştir.

    madde 18

    vilâyet, kaza, nahiye istişare heyetlerinin vazife ve salâhiyetleri nizamname ile tayin olunur.

    bütçe ve varidat

    madde 19

    beden terbiyesi genel direktörlüğünün ve ona bağlı teşkilâtın gelirleri:

    a- umumî bütçeden ayrılacak tahsisat,
    b- vilâyet hususî idare bütçelerine bir sene evvelki nakdî tahsilat yekûnlarının yüzde ikisi nisbetinde konulacak tahsisat;
    c- geliri elli bin liradan fazla olan belediyelerin bir sene evvelki tahsilat yekûnlarının yüzde dördü,
    d- her nevi spor müsabakaları ve müsamereler hâsilâtı ile diğer çeşitli gelirler,
    e- teberrülerdir.*

    b ve c fıkralarındaki gelirlerden yüzde sekseni münhasıran mahallin beden terbiyesi saha ve tesislerinin vücuda getirilmesine, geri kalan yüzde yirmisi de yine mahallin diğer beden terbiyesi teşkilât ve faaliyetlerine ve gerekli spor malzemesi tedariki masraflarına, genel direktörlüğün direktiflerine göre tahsis olunur. mahallî idare ve belediyeler bütçelerinde mecburî hizmetler faslına bu tahsisatı koymazlarsa bütçelerini tasdika salâhiyetdar makamlar tarafından resen konulur. köy bütçelerine vilâyet umumî meclisi kararile münasib nisbette bir spor tahsisatı valiler tarafından kaydolunur.

    madde 20

    genel direktörlük bütçesi genel direktörlükce hazırlanır ve istişare heyetinin tedkikinden geçirildikten sonra başvekil tarafından büyük millet meclisine arzolunur. kulüplerin bütçeleri kendi nizamnamelerine göre tanzim edilir. bunların gelir ve masrafları ve hesab usulleri genel direktörlüğün teftiş ve murakabesine tâbidir.

    madde 21

    memur ve işçi sayısı beş yüzden fazla olan müesseseler, fabrikalar, ticaret evleri ve sair kurumlar kendi memur ve işçilerine beden terbiyesi yaptırmak için genel direktörlüğün teklifi ve istişare heyetinin kararı üzerine icra vekilleri heyeti tarafından verilecek karara göre "jimnastik salonu, spor alanı, yüzme havuzu ve saire gibi tesisleri yapmaya ve uzman beden terbiyesi öğretmeni veya antrenörü tutmaya mecburdurlar.(u: dsi,karayolları vs. gibi devlet dairelerinin arazilerindeki spor salonu kültürü buradan gelir)

    müteferrik hükümler

    madde 22

    beden terbiyesi işleri kışlalarda millî müdafaa vekâleti, ceza evlerinde adliye vekâleti, okullarda maarif vekâleti ve maarif vekâletine bağlı olmayan okul ve müesseselerde merbut oldukları vekâletler tarafından beden terbiyesi genel direktörlüğünce tesbit edilecek esaslar dairesinde tanzim ve takib olunur. bu maksatla işbu ilgili vekâletlerde beden terbiyesi işleri ile meşgul olmak üzere birer beden terbiyesi direktörlüğü kurulur.

    madde 23

    bulundukları merkezin beden terbiyesi âmirlerinin vesikalarını taşıyan ve en az beş kişilik bir grup halinde spor hareketlerine veya müsabakalarına katılmak üzere seyahat eden sporcular devlet nakil vasıtalarında meri tarifeler üzerinden yüzde elli tenzilâtlı ücretle seyahat ederler.

    madde 24

    beden terbiyesi genel direktörlüğünün bütçesi müsait olduğu zaman gerek beden terbiyesi genel direktörlüğü teşkilâtına ve gerek orduya ve maarif vekâletine lüzumu olan yüksek vasıflı beden terbiyesi ve spor öğretmenleri ile antrenör ve monitörler yetiştirmek ve beden terbiyesi ve sporun sıhhî ve teknik kavaidini tesbit ve sporcuların sıhhî kontrolleri işini tanzim
    etmek üzere ankarada bir (beden terbiyesi yüksek enstitüsü) kurulacaktır.

    madde 25

    hususî teşebbüslerle beden terbiyesi ve spor talimleri yapmak maksadı ile açılacak mekteb, salon ve enstitüler genel direktörlüğün müsaadesine ve devlet kontrolüne tâbidir. bunların genel direktörlüğe bağlı teşekküllere kanun ve nizamların verdiği hak ve muafiyetten istifade edebilmeleri için bu kanun ve nizamların hükümlerine uymaları şarttır.

    madde 26

    bu kanunun tatbik şekilleri bir nizamname ile tesbit olunur.

    muvakkat madde 1

    beden terbiyesi genel direktörlüğünün ilk senesi teşkilât kadrosu, verilecek tahsisata göre icra vekilleri heyeti kararile tesbit olunur.

    muvakkat madde 2

    1938 malî senesi hususî idare ve belediyelerin beden terbiyesi ve spor işleri için bütçelerine koydukları tahsisat yüzde iki ve yüzde dört kaydine tâbi olmadan aynen verilir.

    muvakkat madde 3

    (türk spor kurumu) nun bütün malları, hukuk ve vecibeleri beden terbiyesi genel direktörlüğüne intikal eder. bu kurumda elyevm çalışmakta olan memur ve müstahdemler tercihan yeni teşekküle alınırlar. alınmayanlara beher hizmet senesi mukabilinde bir aylık hesabı ile tazminat verilir.

    madde 27

    bu kanun neşri tarihinden muteberdir.

    madde 28

    bu kanunun hükümlerini icraya icra vekilleri heyeti memurdur.

    07 temmuz 1938
App Store'dan indirin Google Play'den alın